Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar

Abstract

İtilaf Devletleri, Kurtuluş Savaşı’ndaki mağlubiyetlerinin ardındangerçekleştirilecek olan Lozan Barış Görüşmelerine hem Türkiye Büyük MilletMeclisi Hükümeti’ni hem de İstanbul Hükümeti’ni davet etmiştir. İkili ayrılıkçıkararak avantaj elde etmeye çalışan İtilaf Devletleri’nin bu tavrına karşıTBMM’nin 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldırmasının ardından sadecehalife sıfatı kalan Vahdettin, can güvenliği kalmadığı gerekçesiyle firar ederekİngilizlere sığınmıştır. Bu olayın ardından TBMM, boş kalan hilafet makamınayeni birisini seçmek maksadıyla toplanmıştır. Önce gizli sonra açık gerçekleşenoturumlarda, kimin halife seçileceğinden çok seçilen halifenin nerede kalacağıtartışılmıştır. Meclisteki birçok mebus İstanbul’un işgal altında olduğunu veişgal altındaki halifeye biat etmenin caiz olmadığını iddia etmiştir. Bazı vekillerise İngiliz baskısı altındaki İstanbul’da kalacak olan bir halifenin İngilizlerdengüç alarak padişahlık ilan edebileceğini öne sürmüştür. Tartışmalarınsonucunda meclisin kararlarına uyacağına dair senet imzalayan AbdülmecidEfendi halife seçildi ve 24 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’da, meclis tarafındanseçilen heyetin de katılımıyla yeni halifeye biat töreni düzenlendi.

After their defeat in the Turkish Independence War, the Allied Powers invited boththe Istanbul Government and the GNAT Government to the Lausanne PeaceConference. Against that move of the Allied Powers, which tried to gain anadvantage by creating a division between the two parties, the GNAT legislated theabolition of sultanate on November 1, 1922 causing Sultan Vahdettin who now onlyhad the title of khalifa to take refuge in Britain because of having no security of life.Following that event, the GNAT convened to elect a new khalifa. During the sessionswhich were closed first and open later, discussions were centered on where the newkhalifa would live rather than who would be elected as the new khalifa. Majority ofthe deputies in the assembly argued that Istanbul was under an occupation, so itwould not be lawful to obey a khalifa under occupation. On the other hand, somedeputies claimed that if the new khalifa stayed in Istanbul, which was under a Britishpressure, he could declare himself as a new sultan thanks to the support of the Britishpowers. As a result of long discussions, Abdulmecid Efendi who signed a title deedassuring that he would abide by the decisions to be made by the assembly waselected as the new khalifa and an allegiance ceremony was arranged for the newkhalifa with the participation of a committee selected by the assembly in Istanbul onNovember 24, 1922.