Türk Ceza Hukukunda uzlaşma

Abstract

Ülkemizde yargının en önemli sorununun iş yükü olduğunu gören yasa koyucu, modern ceza hukuku anlayışı sonucu, bazı basit uyuşmazlıkların mahkemeye gelmeden tarafların anlaşması yolu ile çözülmesini sağlayacak kurumların tesisini gerekli görmüştür. Bu anlayış çerçevesinde, bozulan toplumsal barışın tarafların anlaşması ile yeniden sağlanmasını amaçlanmıştır. Uyuşmazlıkların çözümünün uzun zaman alması, yargılamanın masraflı oluşu ve yargının iş yükü gelişmiş ülkelerin hukuklarında alternatif çözüm yollarının kabul edilmesine sebep olmuştur. Mukayeseli hukukta yıllardır uygulanmakta olan uzlaşma kurumu, yakın zamanda bizim de ceza yasalarımıza girmiştir. TCK ve CMK'da düzenlenen uzlaşma kurumu temelde; şikayete bağlı suçlarda fail ve mağdurun uzlaşması ile uyuşmazlığın sona erdirilmesi esasına dayanmaktadır. Uzlaşma, tarafların uzlaştırmacı aracılığıyla bir araya getirilerek, suç sonrası oluşan zararın fail tarafından giderilmesiyle uyuşmazlığın, soruşturma aşamasında takipsizlik, kovuşturma aşamasında davanın düşmesiyle son bulmasıdır. Uzlaşma kurumunun özü bu şekilde olmakla birlikte, kurumun uygulamasında birçok hukuki problem ortaya çıkmaktadır. Anglosakson ve kıta Avrupa'sı hukuklarında uzun zamandır etkin bir şekilde uygulanan uzlaşma kurumu, ceza hukukumuzda çok yeni bir kurumdur. Bu açıdan uzlaşmanın uygulanmasında sorunların bulunması doğal bir durumdur. Yaptığımız bu çalışmada amacımız, uzlaşma kurumunun hukukumuzda başarılı, etkin ve adil yargılama hakkına uygun bir şekilde uygulanabilmesi için karşılaşılabilecek sorunları tartışarak düşüncelerimizi açıklamak suretiyle katkıda bulunmaya çalışmaktır. Uzlaşma, hukukumuzda yeni bir kurum olması ve kişiler tarafından fazla bilinmemesi nedeniyle uygulanması tam anlamıyla sağlanamamıştır. Çalışmamızda, uzlaşmanın uygulanması hukuklarında yerleşmiş olan ülkelerin mevzuat ve uygulamalarından bahsedilerek konu açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra bizim hukukumuzdaki durum anlatılarak, uygulamadaki eksikliklere ışık tutulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak ise, uzlaşmanın sadece yasalarda yer almasının bu kurumun etkinliğini sağlamaya yetmeyeceği görülmüştür. Uzlaşmanın uygulanmasının artırılabilmesi için, yardımcı bazı kurumların kabul edilmesi gerektiği, tarafların ve uygulayıcıların eğitilmeleri gerektiği bunun yanında uzlaşmanın ne olduğu ve sonuçlarının anlatılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Ülkemizdeki yargılama makamlarının ağır iş yükü, yargılama masrafı, makul sürede yargılama yapılması ve mağdurun suç sonrası oluşan zararını giderme düşüncesi yargıya alternatif çözümlerinin uygulanmasının bir gereklilik olduğunu bize göstermiştir.

The legislator who sees the most important problem in our country's judiciary is workload, as a result of modern understanding of the criminal law , found it necessary to plant the institutions before some simple disputes will be resolved by agreement of the parties. In this understanding, with the agreement of the parties is intended to re-provision deteriorating social peace. The solution of disputes take a long time, the cost efficiency of the trial and workload of the judiciary has led to the adoption of alternative solutions in developed countries. Compromise corporation which has been practiced for many years in Comparison law has entered into our penalty laws. Compromise corporation, coordinated in Turkish Penalty Code and Criminal Procedure Law, is basically based on the compromise the offender and the victim and end of the dispute. Compromise is ending of the dispute with brought together parties by mediators, eliminated the loss of a crime by offender, not to pursue the investigation stage, the fall of the law in prosecution phase. With the essence of the Compromise corporation is like this, in many applications of the institution arise legal problems. In Anglo-Saxon and continental European law, the compromise corporation has applied effectively for a long time, but in our criminal jurisprudence is a very new institution. Problems in implementing is a natural state of compromise in this respect. Our aim in this study is to try to explain our thoughts to contribute by discussing the problems encountered for implement compromise corporation with successful, effective and appropriate to fair trial right. The implementation of the compromise corporation literally could not be practised due to the new institution in our jurisprudence and unknown by people. In our study, compromise corporation is tried to explain with the countries which settled the implementation of compromise corporation in their law and applications. After than explaining situation in our law, tried to shed some light on the deficiencies in the application. As a result, the compromise which is only take part in the law is not enough to ensure the effectiveness of this institution. In order to increase the implementation of the compromise corporation, some institutions should be accept, parties and practitioners should be trained, besides compromise should be told what is and the results of it. Heavy workload of judicial authorities in our country, trial costs, to trial within a reasonable time and the idea of victim's loss after removal of crime has shown us that implementation of alternative solutions in the judiciary is a requirement.