Hukuk muhakemeleri kanunu'na göre ön inceleme aşaması

Abstract

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile hukukumuza birçok yeni kurum getirilmiş olup, bu yeniliklerin en önemlilerinden biri de 1086 Sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu'ndan farklı olarak hukukumuza kazandırılan ön inceleme safhasıdır. Tezimizin amacı, 6100 Sayılı HMK hükümleri ışığında uygulamayı irdeleyerek, yeni bir kurum olan ön inceleme safhasını derinlemesine araştırmaktır. Ön inceleme safhası, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra başlar, tahkikat aşamasından önce sona erer. Ön inceleme safhasının kapsamı dahilinde, mahkeme, dava şartlarını ve ilk itirazları inceler, uyuşmazlık konularını eksiksiz bir şekilde belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gerekli işlemleri yapar. Tarafların, üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda onları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder ve bu hususları tutanağa geçirir. Ön inceleme safhasının amacı, davanın başında esasa girmeden dava sonlandırılabilecek durumda ise, usul ekonomisi ilkesi çerçevesinde hareket edilerek, davayı uzatmaksızın ve gereksiz iş yüküne sebep olmaksızın davayı sonlandırabilmektir. Sonuç olarak ön inceleme safhası usul ekonomisi açısından, Türk yargı sistemi için son derece gerekli bir kurum olup, Türk hukukuna kazandırılmasında geç bile kalınmıştır. Uygulamada, kanunun konuluş amacına uygun şekilde hareket edildiği takdirde, yargılama daha sağlıklı ve verimli bir hâl alacaktır.

With the 6100 numbered Code of Civil Procedure, many new institution are brought into our law, one of the most important innovation is preliminary examination differently from 1086 numbered Code of Civil Procedure. Purpose of our thesis is to deeply investigate the preliminary examination stage, a new institution, by examining the application in the light of 6100 numbered HMK provisions. Preliminary examination stage starts after the petitions are mutually given and terminates before the investigation stage. Within the scope of preliminary examination, the court investigates the case conditions and preliminary objections, precisely determines the matter of disputes and performs the required procedures to collect evidence and for submitting of evidences by both parties with preparation procedures. Moreover, the court encourages the parties to peace and mediation in cases which the parties can freely appropriate and records these issues. The purpose of preliminary examination is to terminate the case without lengthening the proceeding and causing unnecessary work load density by acting within the frame of principle of method economy if the case can be terminated at the beginning of the case before consideration of merits. Consequently, preliminary examination stage is an extremely necessary institution for Turkish judicial system and its acquisition to Turkish law is even late. In practice, the trial would become more healthy and efficient as long as acting in accordance with the purpose of law.