Uluslararası ilişkilerde bağımlılık yaklaşımı

Abstract

Bu çalışmanın amacı Üçüncü Dünya Ülkelerinin en temel sorunlarından olan `bağımlılık'larının incelenmesi, bununla beraber yalnızca bağımlılık durumlarının değil, bunun yapısal ve kalıcı hale geldiği durumları da açıklayan bağımlılık teorilerinin analiz edilmesidir. Bu çalışma temelde üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde bağımlılık yaklaşımı ile ilgili büyüme, kalkınma, azgelişmişlik, küresel sistem, güç, çok uluslu şirketler, dış ticaret ve dış yardım gibi temel kavramlar, ?bağımlılık teorileri? kısmına bir hazırlık ve altyapı oluşturmak amacıyla tanımlanmıştır. Bunlara ek olarak bağımlılık kavramı açıklanmış, bağımlılık türleri ve günümüzden örneklere yer verilmiştir. Bu kavramsal çerçeve bağımlılık kuramları kısmına bir hazırlık ve altyapı olarak ortaya konmuştur.Uluslararası alandaki rekabet koşullarında ve küresel zenginliklerin paylaşımı noktasında eşitsizlikler ve bir anlamda sömürme olayının var olduğunu savunan bağımlılık yaklaşımının daha iyi anlaşılabilmesi için onun karşısında yer alan modernleşme yaklaşımı da incelenmiştir. Ardından bağımlılık yaklaşımı ile ilgili önermelerin ve teorik yapının yer aldığı bölüme yer verilmiştir. Yeryüzündeki devletlerin, merkez ve çevre şeklinde ikiye ayrıldığı, merkez ülkelerin çevre ülkelerdeki sermaye birikimini kendilerine aktarmaya çalıştığı ve bunu büyük oranda başardığı ( bu sayede kalkınmışlık seviyelerini korudukları), küresel sistemin Wallerstein'in de ifade ettiği üzere bir Dünya Sistemi olduğu ve bunun baştan aşağıya adaletsizliğe/eşitsizliğe dayandığı gibi savların yer aldığı bu bölüm Üçüncü Dünya'nın bağımlılığın yapısal olduğunu ispatlamaya çalışması açısından önemlidir.

The aim of this study is to investigate `dependencies? which is one of the biggest problems of the third world countries. This study also analyses the theories which explain the reasons of dependency for being stable and static. This thesis is organized in three main chapters. The first chapter is about the basic concepts concerning the dependency approach such as economic growth, development, underdevelopment, global system, international power, transnational corporations, foreign trade and foreign aid. Then, `dependency? and its types are discussed through contemporary examples. The chapter ends with the discussion of essential and basic theoretical works. In the second chapter, `modernization theory? which is on the opposite side of the dependency theory is explained. A comparison between these two approaches is necessary for a comprehensive evaluation of the dependency theory. This is because the global system contains inequalities between countries in competition. Such inequalities are important to understand the difference between political and economic perspectives. In the third chapter, a connection between `the dependency theory? and colonialism (countries are separated into two parts such as area and center) is made, and some claims such as of Wallerstein?s `world system? are discussed. Wallerstein asserts that the global economic system is filled up with inequalities. This part is important for an illustration of the `structural? dependency of the third world.