Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesi ve Türk Hukuku

Abstract

Bireysel Başvuru hakkının tanınması ile ülkemizde Avrupa insan Hakları Sözleşmesi ve paralelinde adil yargılanma hakkı oldukça önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Zaman zaman, adil yargılanma konusunda, Türkiye uluslararası platformlarda zor durumda kalabilmektedir. Bunun önüne geçilebilmesi için Avrupa insan Hakları Sözleşmesi'nin öngördüğü adil yargılanma hakkı ile ulusal hukukumuz arasındaki ilişkiyi incelemek zorunluluğu doğmaktadır. "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesi ve Türk Hukuku" başlığı altında hazırlanan bu çalışmanın, giriş kısmında kısaca konunun uluslararası ilişkiler açısından niçin önemli olduğuna değinilmiş, bundan sonra Avrupa insan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa insan Hakları Mahkemesi'nin genel bir tanıtımı yapılmıştır. Giriş bölümünde ayrıca adil yargılanma başlı başına bir insan hakkı konusu olduğu için insan haklarının tanımı ve gelişimine de yer verilmiştir. Adil yargılama hakkının tarihsel gelişimi anlatılırken, tarihte ki önemli dönüm noktalarına değinilerek konunun bu boyuttan da ele alınmasına çalışılmıştır. Gelişme bölümünde ise adil yargılanma maddesinin metnine uygun bir sıralama ile konular ele alınmıştır. Tez incelendiğinde de görüleceği gibi Adil yargılanma hakkı yalın bir hak olmayıp adeta pek çok hakkın bir derlemesi gibi olmaktadır. Bu yüzden maddeyi oluşturan unsurlara ayrı ayrı değinilmiştir. Ayrıca her unsurun Türk hukuk sistemi ile olan ilişkilerine de yer verilmiştir. Bu ilişkinin incelenmesi sadece farklı yönleri ortaya çıkarmayı hedeflememiş olup aynı zamanda aradaki benzerlikleri de göstermeye çalışmıştır. Gelişme bölümünün sonunda ise Adil yargılanma hakkına, Ek 7. Nolu Protokol ile getirilen bir kısım haklarda aynı metotla ele alınmıştır. Çalışmadan amaçlanan, sadece teorik değil pratik yönleriyle de günlük hayatımızı etkileyen adil yargılanma hakkını ele almak, aynı zamanda paralel bir şekilde ulusal hukuk sistemimizle değerlendirmek olduğu için yer yer Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararlarından yer yer de içhukukumuzdan örneklerde kullanılarak konunun daha iyi anlaşılmasına çalışılmıştır. Tezin sonuç kısmında ise Adil yargılanma hakkı ve Türkiye'nin bu hak karşısındaki durumunu bir sonuca bağlanmaya çalışılmıştır. Bu konu ile ilgili bazı tespitlerde bulunulmuştur. Araştırma incelendiğinde görülecektir ki; Türk hukuku ile Sözleşme'nin ön gördüğü adil yargılanma hukuku arasında çok büyük benzerlikler ve uyumluluk bulunmaktadır. Buna rağmen Türkiye'den yapılan bireysel başvuruların çokluğu ve bu başvuruların çoğunun ihlal kararı ile sonuçlanmasının altında yatan en önemli sebep kanaatimce Sözleşme'nin günlük hayata yeterince geçirilememiş olmasıdır.

ABSTRACT The European Convention of Human Rights and the right of fair trial have become important issues in the Turkish law since Turkey adopted the right of individual application to the European Court of Human Rights. Occasionally, Turkey faces difficulties and problems in the international forums on the fair trial. In order to eradicate this stuation, it is necessary to analize the relationship between the fair trial enforced by the European Convention of Human Rights and Turkey's national law. In the introduction of this study, which is titled as " Article 6 of the European Convention of Human Rights and the Turkish Law" the European Convention of Human Rights and the European Court of Human Rights are explained briefly and the definition and development of the consept of human rights discussed. While the historical development of the fair trial is examined, the important turning points are mentioned and the subject is studied in this context. In the subsequent part ( the main body of study ), the issues are analyzed in the order, which fits the text of the article on fair trial. In this part, not only the elements of the article are studied separatly, but also the relationship of each element with the Turkish law is discussed. The analysis of this relationship not only aims to underline the differences but is also tries to demonstrate the smilarities. At the end of this part, some rights, which have been enacted by Additional Protocol 7 as supplemantery to the right of fair trial are studied in accordance with the same method. The purpose of the study is to analyze the right of fair trial, which affects our daily lives vith is practical asbects in addition to its theoretical side and the evaluate it as parallel to our national law. Therefore, the effort has been made to make the subject more understandable with the anlyzsis of some decisions of the European Court of Human Rights and some examples of the Turkish domestic law IIIIn the last part, the effort has been made to reach a conclusion o the right of fair trial and Turkey's position vis-a-vis this right. Some points on the matter have been emphasized in this section. When the study is read, it vill be seen that there are great smilarities and conformities between the Turkish law and the law of fair trial enacted by the Convention. In spite of this fact, the most important reason for the abundance of individual applications to the European Court of Human Rights from Turkey and the confirmation of the violation of the fair trial by the court in most of these applications is that the Convantion has not been integrated into the Turkish daily life. rv