Mutavvel Sarf-ı 'Osmânî inceleme-metin

Abstract

Bâb-ı Ser 'Askerî Tercüme Kalemi'nde vazifede bulunmuş, Türk edebî çevrelerince Mihrî mahlasıyla tanınmış olan Mihran Apikyan'ın yazmış olduğu "Mutavvel Sarf-ı 'Osmânî" (1889) adlı eser, mekâtib-i rüşdiye ve idâdîye öğrencilerine Osmanlı Türkçesindeki dil bilgisi kurallarını öğretmek amacıyla kaleme alınmış bir dil bilgisi kitabıdır. Çalışmanın iki boyutu bulunmaktadır. Birinci boyutta eserin Latin harflerine aktarımı söz konusudur. Latin harflerine aktarımı sırasında eserin orijinaline sadık kalınmaya çalışılmıştır. Eserin Latin harflerine aktarımından sonra ise eser dil, biçim, içerik ve dil bilgisi öğretimi açısından incelenmiştir. İkinci boyutta eserde, dil öğretiminde kullanılan ilkeler, yöntem ve teknikler Türkçe öğretimi açısından değerlendirilmiştir. Eserin ilk sayfasında rüşdiye ve idâdîlere mahsus olduğu belirtilerek hedef kitlesi ortaya konmuştur. 240 sayfa olarak basılmış olan eser içerik bakımından oldukça zengindir. Hem Osmanlı Türkçesi hem Farsça hem de Arapça sarfına dair malumatlar oldukça detaylı ve sade bir üslupla anlatılmıştır. Ayrıca eserin sonunda 16 sayfalık bir de sözlükçe yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Türkçe öğretimi, dil öğretim ilkeleri, dil öğretim yöntem ve teknikleri, Mihrî, Mutavvel Sarf-ı 'Osmânî.

The work named "Mutavvel Sarf-ı 'Osmânî" written in 1889 by Mihran Apikyan (Mihrî) who served in Bab-ı Ser Military Translation Office and known as Mihri, his pseudonym in Turkish literature is a grammar book written in order to teach grammar rules in Ottoman Turkish to students in secondary and high school. The research has two dimensions. In the first dimension, the work was transferred to Latin letters. During the transfer to Latin letters, the work was tried to be faithful to the original. After the translation of the work to Latin letters, it was examined in terms of language, form, content and teaching grammar. In the second dimension, the principles, methods and techniques of language teaching was evaluated in terms of teaching Turkish. On the first page of the work, the target group has been revealed by stating that it is reserved for secondary school and high school. Printed as 240 pages, the work is highly rich in content. Both the Ottoman Turkish and Persian and the Arabic grammar knowledge are described in a very detailed and simple style. There is also a 16-page glossary at the end of the work. Keywords: Turkish education, principles of language teaching, language teaching methods and techniques, Mihrî, Mutavvel Sarf-ı 'Osmânî.