Türk Kurtuluş Savaşı'nda T.B.M.M.'ye bağlı Deniz Kuvvetleri teşkilatının kuruluşu

Abstract

İstiklal Harbi yıllarında birçok imkânsızlıklara rağmen Türk denizcileri bizzat denizden savaşa dâhil olmasalar bile, karada kıyasıya devam eden savaşın cephane nakli ve her türlü ikmal vazifesini layıkıyla yerine getirmişlerdir. Bu süreç devam ederken de Türk geleneğinin bir uzantısı olarak denizde teşkilatlanma faaliyetlerine girmişlerdir. Umur-ı Bahriye Müdüriyeti, Bahriye Dairesi Riyaseti'nin kurulması ve çalışma sahaları ile Liman Reislikleri bu dönemde aldığı görevler bakımından Milli Mücadele'nin seyrinin değiştiren önemli gelişmelere sahne olmuştur. Kurtuluş Savaşı'nın devam ettiği yıllarda Müdafaa-i Milli Vekâleti'ne bağlı olarak 10 Temmuz 1920 tarihinde kurulan Umur-ı Bahriye Müdüriyeti üzerine düşen görevi yapmıştır. Bu dönemde birkaç geminin Umur-ı Bahriye Müdüriyeti donanmasına katılması ile bu dairenin hizmet ve yetki alanları da genişlemiştir. Kısa bir müddet sonra 1 Mart 1921 tarihinde ise ismi "Bahriye Dairesi Reisliği" olarak değiştirilmiştir. Bahriye Dairesi Reisliği zamanında, bir yandan nakliyat ile Kurtuluş Savaşı'na lojistik destek verilirken, diğer yandan teşkilatlanma ve savaş sonrasının donanmasını kurma çabaları göze çarpmaktadır. Bu süreçte Milli Mücadele donanmasının sahip olduğu gemilerin onarım süreçlerine dair kararlar da alınmıştır. Ancak, bütçe imkânsızlıklarından dolayı gemilerin kademeli şekilde onarılmasını öngörülmüştür. 1922 yılında Hamidiye Kruvazörü ve Hızırreis ve İsareis Gambotlarının onarılması planlanmıştır. 1923 yılında, Turgutreis zırhlısıyla Taşoz, Akhisar ve Yunus torpidobotları; 1924 yılında ise, Samsun, Basra Torpidobotları ile Peyk-i Şevket gemilerinin onarılmaları teklif edilmiştir. 29 Aralık 1924 tarihinde Kurtuluş Savaşı'nın deniz kuvvetleri olarak görev yapan kumandanlık görevini tamamlamış ve artık Cumhuriyet Donanması kurulması için Bahriye Vekâleti ismiyle yeniden yapılanmıştır. Büyük devlet olmanın en büyük gerekliliği olan teşkilatlanma geleneğini en zor şartlar altında dahi yerine getiren Türk devleti, Milli Mücadele yıllarında denizde gösterdiği başarılarla bir kez daha bunu kanıtlamıştır. Bu yılların ağır şartları altında canını hiçe sayarak görev yapan denizdeki ve karadaki Türk askerleri sayesinde bir millet yeniden doğmuştur.

Although Turkish sailors did not participate actively in Turkish War of Independence, they took part in ammunition and other transfers. In the meantime, they organized activities at sea as an extension of Turkish tradition. "Umur-ı Bahriye", the foundation of "Bahriye Dairesi Riyaseti", and the working areas as well as the port chiefs were the scene of important developments that changed the course of the Turkish War of Independence. During the Turkish War of Independence, "Umur-ı Bahriye Müdüriyeti" was founded on July,10, 1920 as a part of Ministry of Defense. After a short period of time, on March 1, 1921, its name was changed as "Bahriye Dairesi Riyaseti". In this period, the service and the jurisdiction areas of this department expanded with the participation of several ships in the fleet. During this period, logistic support along with efforts of establishment and the organization of the Navy were noticed. Also, decisions regarding maintenance of the fleet vessels were taken. However, it was for esen that the ships would be repaired gradually due to financial problems. Maintenance of Hamidiye Cruiser and Hızırreis, Isareis gambots were planned to take part in 1922; Turgutreis battleship, Tasoz, Akhisar and Yunus torpedeboats in 1923; and Samsun and Basra torpedoboats and Peyk-I Şevket in 1924. On December 29, 1924, "Bahriye Dairesi Riyaseti" completed its mission and was restructured under the name of Ministry of the Navy enabling the foundation of a Republican Navy. Organization, being one of the most important requirements for a great nation, was achieved under difficult conditions by the Turkish people during Turkish War of Independence. A nation was re-born, a saga was re-written owing toour soldiers on sea and on land who served faithfully to their country.