İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Sultan II. Abdülhamit'e yönelik muhalefette ayrılıkçı-milliyetçi unsurlarla işbirliği

Abstract

Bu çalışmanın konusu, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Sultan Abdülhamit'e karşı yaptığı muhalefettir. Yirminci yüzyılın ilk yılları Osmanlı Devleti'nde otuz üç yıl iktidarı elinde bulunduran Sultan Abdülhamit ile muhalefetin mücadelesi ile geçmiştir. Abdülhamit'e karşı muhalif olan İttihatçıların ona alternatif olabilecek bir siyasi programa sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bağlamda Osmanlı asker ve aydınlarından müteşekkil İttihat ve Terakki Cemiyeti, muhalefetini daha kapsamlı ve etkin kılmak için gayrimüslim Osmanlı tebaası ile de yakın işbirliği içerisine girmiştir. İttihatçılar, Abdülhamit'in tahtan indirilmesi, Meşrutiyet'in ilanı ve Meclis-i Mebusan'ın açılmasından yana ittifak etmişlerdir. Ancak İttihatçıların Sultan Abdülhamit'in güçlü yönetimine karşı ayrılıkçı Ermeni örgütleri, Rum Ortodoks cemaati ve Yahudi cemaati ile kurulan stratejik işbirliği "Meşrutiyetin İlanı" sonrası beklenen istikrarı göstermeyecektir. Yahudi cemaati, İttihat ve Terakki yönetimindeki devletin yanında yer alırken ilerleyen süreç Rum ve Ermeni cemaatleri ile İttihatçıların yollarının ayrılması ile sonuçlanacaktır. Çalışmamızda, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Sultan Abdülhamit'e yapmış olduğu muhalefette ayrılıkçı-milliyetçi unsurlarla olan ilişkileri, Meşrutiyet'in ilanı öncesi ve sonrası olarak ayrı süreçlerde ve ayrı unsurların başlıkları altında değerlendirilmiştir.

Main argument of this study is the opposition that Committee of Union and Progres made against Sultan Abdulhamit. The early years of the 20th century passed under the shadow of the power struggle between Sultan Abdulhamid who ruled the country for 33 years and his opponents. It is seen that, İttihadists who opposed to Abdulhamid didn't have an alternative political programme. In this sense, the Committee of Union and Progress composed of Ottoman soldiers and intellectuals collaborated with the non-Muslim Ottoman subjects in order to make its opposition more comprehensive and effective. İttihads allies for the dethronement of Abdulhamid, proclamation of Constitutionalism, and setting up the chamber of deputies. However, contrary to all expectations, the strategic cooperation among the members of this Party, Armenian separatist organizations, Greek orthodox community and Jewish community against the powerful rule of Sultan Abdulhamid did not last long in the wake of "the declaration of constitutionalism ''. While the Jewish community stood by the state ruled by the Union and Progress, the process came to an end when the members of the Committee of Union and Progress and Greek and Armenian communities broke up their collaboration. In our study, the relations with the opposition separatist and nationalist groups that the unity and progress committee made to Sultan Abdülhamit were evaluated in separate processes before and after the declaration of the Constitution and under the headings of separate groups.