Türk yönetim kültüründe siyasetnamelerde etik değerler ve 2000 yılı sonrası Türk kamu yönetiminde etik anlayış üzerine karşılaştırmalı bir analiz'

Abstract

İyi yönetimin temel unsurlarından birisi olan ve 1980'li yıllardan itibaren gerek kamu yönetimini etkin, saydam ve verimli bir yapıya kavuşturmak için gerekse halkın hizmet alma noktasında devlete ve kamu görevlilerine karşı olan güvenlerini yeniden tesis edebilmek için gündemde yer almaya başlayan etik, yeni bir olgu olarak görülmesine rağmen kökeni çok eskiye dayanmaktadır. Zira Türk yönetim kültürü ve devlet geleneğinin oluşturulma sürecine bakıldığında ahlaki değer ve ilkeler ile birlikte etik değer ve ilkelerin önemli bir konumda yer aldığı açıkça görülmektedir. Özellikle adalet, liyakat, iyilik gibi temel etik değerler iyi yönetiminin gerekli şartları arasında sıralanmaktadır. Ayrıca Türk yönetim kültürünün temel yapı taşlarından olan siyasetnamelerde de etik değer ve ilkeler üzerinde durulmaktadır. Bu etik değer ve ilkelerden çoğu zaman yönetim ilkeleri olarak bahsedilmekte ve yönetim/ yöneticinin istikrarı ve devletin bekası açısından önemine dikkat çekilmektedir. Bu çerçevede teorik olarak yürütülen çalışmada, kökeni çok eskiye dayanan etik olgusunun belirlenen dört siyasetnamede (Farabi-El-Medinetü'l Fazıla, Yusuf Has Hacip-Kutadgu Bilig, Nizamülmülk- Siyer'ul Mülk ve Koçi Bey-Koçi Bey Risalesi) nasıl ele alındığına dair bir değerlendirme yapılmakta, 2000'li yılların başında belirlenen etik değer ve ilkelerin bu siyasetnamelerde nasıl ele alındığı incelenmektedir. Bu sayede ele alınan bu dört siyasetnamenin yazıldıkları dönemin ve yazarların etik anlayışı da ortaya konulmaktadır. Bu doğrultuda öncelikle etik kavramının tanımı ve kökeninden yola çıkılarak, etiğe ilişkin kavramlar üzerinde durulmakta, düşünürlerin öğretileri, etik değer ve ilkeler ile yolsuzluk ve türleri irdelenmektedir. Devamında ise Türk yönetim kültüründe siyasetten yönetime, edebiyattan felsefeye birçok alanda önemli bir konumda bulunan dört siyasetnamede 2000 yılı sonrası belirlenen etik değer ve ilkelerin varlığı ile bu siyasetnamelerin yazıldıkları dönemin etik anlayışı ortaya konulmaktadır. Son olarak Türkiye'de 2000'li yılların başında itibaren hızlanan etik konusu ile ilişkili olarak politikalara etkisi olan uluslararası kuruluşlar, etik altyapıyı oluşturan ve kurumsal çerçeve olarak yasal mevzuat ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu üzerinde durulmaktadır.

Ethics, which is one of the main elements of good governance and which has started to be on the agenda since the 1980s in order to ensure effective, transparent and efficient structure of Public Administration, as well as to restore the trust of the public against the state and public officials at the point of Service, although is a new phenomenon, its origin is old. When we look at the process of establishing a culture of Turkish governance and state tradition, it is clear that ethical values and principles together with moral values and principles are in an important position. Basic ethical values, especially justice, merit and goodness, are be counted among the necessary conditions of good management. In addition, it focuses on ethical values and principles in politics, one of the main building block of Turkish management culture. These ethical values and principles are often referred to as management principles and attention is paid to the stability of the management/ manager and the importance of the state for the sake of the state. In this context, the theoretical study is conducted on four siyasetname (Farabi-El-Medinetü'l Fazıla, Yusuf Hacip-Kutadgu Bilig, Nizamulmülk – Siyer'ul Mülk and Koçi Bey-Koçi Bey Risalesi) which are based on a very old ethical phenomenon, and it is examined how ethical values and principles determined in the early 2000s are dealt with in these policy papers. In this way, the era of writing of these four siyasetnames and the ethical understanding of the authors are also revealed. In this context, firstly, the definition and origin of the concept of ethics is based on the concepts related to ethics, the teachings of thinkers, ethical values and principles, and corruption and types are examined. In the continuation of this course, the existence of ethical values and principles determined after 2000, and the ethical approach of the period in which these policies were written, are emphasized in the four siyasetnames which have an important place in the Turkish administrative culture from politics to management, from literature to philosophy. Finally, international organizations, which have an impact on politics and studies in Turkey as a matter of ethics accelerated since the beginning of 2000, are focused on legal regulations and the Ethics Committee as an institutional framework.