Uzlaştırma hükümlerinin uygulanması ve uygulamadaki aksaklıklara yönelik çözüm önerileri

Abstract

Ceza adaleti alanında suç mağdurlarının yararlarını korumak amacını güden bir yaklaşımın son yüzyılda gittikçe güçlenerek ortaya çıktığı görülmektedir. Mağduru koruyan bu yaklaşımın eseri olarak alternatif çözüm yöntemlerinden biri olan uzlaştırma müessesesi de gelişim göstermiştir. Onarıcı adalet, suçtan etkilenen kişilerin doğrudan katılımıyla suç nedeniyle ortaya çıkan haksızlığın giderilmesini amaçlayan, suç olgusuna mağdur merkezli bakan ve geçmiş yerine geleceğe yönelerek uyuşmazlığı çözmeyi amaçlayan bir yaklaşım sunmaktadır. Onarıcı adalet, mağdur ile fail arasında dengeleyici bir rol üstlenerek toplumun huzuruna hizmet eder ve böylece klasik yargılamaya alternatif olarak suç teşkil eden eylemlere karşı verilecek tepki konusunda yeni bir model ortaya koyar. Onarıcı adalet anlayışını yansıtan ve amaçlarını gerçekleştirmeyi hedefleyen uzlaşma kurumuda, özellikle son yüzyılda mağdura karşı gösterilen duyarlılığın bir sonucudur. Adaletin gerçekleşmesinde uzlaşmayı alternatif çözüm yolu olarak gören yeni ceza sistemi, işlenen suç ile ortaya çıkan mağdur zararının, fail tarafından giderilmek suretiyle barışın tesisini amaçlamaktadır. Bunların yanında mahkemelerin aşırı iş yükü altında oluşu, davaların uzaması, adaletin gecikmesi gibi sorunlar da bu kuruma olan ihtiyacı artırmıştır. Ceza hukukumuzda uzlaştırma müessesesi 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 253'üncü ve 254'üncü maddelerinde düzenlenmiştir. Süreç içinde birçok değişiklik yapılarak gelişen hukuk sistemine uyum sağlanması hedeflenmiştir. Uzlaştırma müessesesiyle ilgili olarak yapılan son düzenleme; 02.12.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanun'un 34'üncü maddesi ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 253'üncü ve 254'üncü maddelerinde yapılan değişikliklerdir. Yapılan son kanun değişikliği ile Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Cezada Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı ihdas edilmiştir. Kapsamlı değişikliklerin yer aldığı son kanun değişikliği ile uzlaştırma kurumunun etkinliğinin artırılması ve uygulamada sisteme yöneltilen eleştirilerin giderilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada uzlaşma kurumunun genel olarak anlamını, amacını, yapısını, mevzuatımızdaki düzenleniş biçimini, karşılaştırmalı hukuktaki yeri, kuruma yönelik fayda ve beklentiler ile uygulamadaki aksaklıkları ve bu aksaklıklara yönelik çözüm önerileri üzerinde durulacaktır. Özellikle son yapılan kanun değişikliğinin sisteme getireceği faydalar ile uzlaştırma müessesesinin daha verimli hale getirilebilmesi için yeni düzenlemelere yönelik eleştirilere de bu çalışmada yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Onarıcı adalet, uzlaşma, uzlaştırma, mağdur, fail, suçtan zarar gören, uzlaştırmacı, uzlaştırma bürosu

ABSTRACT The benefits of an approach that aims at protecting victims of crime in the area of criminal justice is seen that emerge will become stronger in the last century. The institution of mediation, an alternative solution methods as the work of protecting the victims of this approach also showed improvement. Restorative justice, crime due to the direct participation of people affected by crime aimed at the elimination of the injustice that instead of centered facing victims of crime cases and history offers an approach towards future attempts to solve the dispute. Restorative justice, serve the community before taking a balancing role between the perpetrator and the victim, and thus reveal a new model in response will be given as an alternative to conventional criminal acts against the judgment. Restorative justice reflects the realization of the goals and objectives of reconciliation in the organization, especially in the last century is a result of the sensitivity shown towards the victim. New criminal justice system sees reconciliation as the way to the realization of alternative solutions, the losses associated with the crimes committed by the victim, aims to peacebuilding by removal of the perpetrator. Besides occurs under the excessive workload of the courts, elongation of cases, such as the delay in justice issues are also increasing the need for this institution. Our criminal law settlement institution 5271 is arranged in Code 253 and 254 agent. In the process, several modifications aimed at ensuring compliance with evolving legal system. Final adjustments made in connection with a settlement institution; 02.12.2016 Date of the 5271 Criminal Law No. 6763 entered into force on the 34th article of Procedure Code made in 253 and 254 agents are changes. The recent amendments to the law Ministry of Justice Alternative Solutions in Criminal Affairs Department at the Directorate General was established. Increasing the effectiveness of the arbitration institution with recent amendments to the law and involving extensive changes are intended to eliminate the criticism of the application system. In this study, reconciliation institution of general meaning, purpose, structure, legislation in our arrangement form, place of comparative law, with benefits and expectations for drying the defects and it will focus on solutions to address these shortcomings. Especially in this work it is given to the new regulations of the critics of recent changes in the law of the arbitration institution with the benefits system to make it more efficient. Keywords : Restorative justice, reconciliation, settlement, victims, offenders, victims of crime, mediator, mediation office