Türkiye'de savcılık kurumu

Abstract

Türk hukuk sisteminde ceza yargılamasında kamusal iddia makamını işgal edensavcılık kurumunu genel özelliklerine değinilerek yapısı ve sistem içindeki konumuanlatılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda savcılık kurumunun tarihsel gelişimine değinilerekgünümüze kadar geçirmiş olduğu aşamalar ve günümüzdeki görünümüne yer verilmiştir.Kurum olarak savcılığın öğreti ve uygulamadaki yansıması ile sistem içindeki yeri genelolarak anlatılmış,bazı noktalarda tartışmalı olan konularına değinilerek ayrıntılara girmektenözellikle kaçınılmıştır.Savcılık kurumunun anlatıldığı tez çalışmamızda,bu kurumun temsilcisi olan savcınınhukuki niteliği ile görev ve yetkilerinin neler olduğu sistem içindeki değişik görünümüne göreanlatılmaya çalışılmıştır. Bu itibarla basit suç şüphesi ile başlayarak,yargılama aşamasınıtakip eden ve uyuşmazlığın kesin bir hükme varılmasına kadar devam eden süreçte sanığınhem lehine hem de aleyhine olan iddiaları ileri sürmekle yükümlü olan kamusal iddiamakamını işgal eden kişiye savcı adı verilmektedir. Savcı kendisine tanınan yetkilerisoruşturma aşamasında araştırma ve koruma tedbirleri adı verilen işlemlerle,yargılamaaşamasında ise,fikri işlemleri şeklinde kullanmaktadır.Araştırma işlemlerinin suçların ihbarı ile başlayan, şüphelinin ifadesinin alınması iledevam eden, mağdurların ve tanıkların dinlendiği, keşif ve yer gösterme işleminin yapıldığı,gerektiğinde bilirkişiye de başvurulan ve ölü muayenesi ile ölünün otopsisinin yapılması ilesoruşturma aşamasında sonuç çıkarmaya kadar işlemlerdir. Koruma tedbirleri ise arama,yakalama, elkoyma, zorla getirme, gözaltına alma, tutuklamaya sevk etmek, adli kontrol,müşahede altına alma, iletişimin denetlenmesi, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi gibiişlemlerdir.Özellikle adli kontrol, iletişimin denetlenmesi, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi,gizli izleme gibi koruma tedbirlerinin günümüz gelişmesine paralel olarak aynı yasadadüzenlenmesi önemli bir yeniliktir. Böylece gelişen suç tipleriyle devletin etkin mücadelesisağlanmaya çalışılmıştır.Savcının fikri işlemleri ise aşamalara göre farklılık göstermektedir. Buna göresoruşturma aşamasında takipsizlik kararı vermek, kamu davası açmak olmakla birliktekovuşturma aşamasında duruşmalara katılmak, delilleri sunmak ve mütalaada bulunmakladevam etmektedir. Kanun yolu yargılamasında ise itiraz etmek, istinaf, temyiz veyargılamanın yenilenmesi yoluna başvurmaktır. Ayrıca kanun yararına bozma yolunabaşvurulması amacıyla gerekli ihbar ve girişimlerde bulunmaktır.Toplumsal bir ihtiyacın sonucu olarak ortaya çıkan ve devlet adına kamusal iddiagörevini yürüten savcının hukuki niteliği üzerindeki tartışmalar halen devam etmekle birlikteyargıya dahil olan bir adalet organı olarak nitelendirilmektedir. Savcının , hakim gibibağımsız olamayacağını ancak normal devlet memurlarına tanınan teminattan daha fazlasınıntanınması gerektiği öğreti de ileri sürülmektedir.Bu tez çalışmamızda öğretideki çeşitli görüşlere yer verilerek uygulamanın yansımabiçimine de değinilerek karşılaştırılması imkanı tanınmıştır. Bazı yerlerde ise karşılaştırmalıhukuka da atıfta bulunularak bir bilimsel perspektif çizilmeye çalışılmıştır. Kaynaklarındeğişik ve özellikle yeni olmasına özen gösterilmiş ancak konu ile ilgili vazgeçilmezkaynaklar temel alınmak suretiyle ortaya bilimsel bir eser ortaya konulmaya çalışılmıştır.

It is tried to explain composition and place in the system of office of the publicprosecutor within the framework of the Turkish legal system by mentioning its generalfeatures. In this context, the stages which office of the public prosecutor has gone through andits recent perspective are handled by having a look at its historical progress. As an institution,its reflection in practice and doctrine and its place in the system are explained. Ascontroversial subjects are mentioned at some points, dealing with details is especiallyavoided.In this thesis in which office of the public prosecutor is dealt with, it is aimed atexplaining legal character and competence of the prosecutor who is the representative ofoffice of the public prosecutor according to its different appearances in the system. Thus,beginning with initial crime suspicion and following hearing stage and continuing till end ofthe disagreement with final judgment, in this period the person, who can bring the evidencesbefore court in either in favor of defendant or against him/her, is named as public prosecutor.At the investigation stage, prosecutor uses his/her competencies with investigative andprotective measures, on the other hand at the hearing stage he/she use his/her competencieswith his/her discreative transactions ��.Investigation stage consists of transactions which begins with denunciation ofaccused, continues with statement-taking of suspect. It also consists of transactions includinghearing of victims and witnesses, carrying out viewing and autopsy, application for expert ifnecessary, which extends to reach the result. Protective measures are transactions such assearch, apprehension, seizure, bench warrant, custody, application for arrest, judicial control,supervision of communication, appointment of secret investigator.Parallel to recent developments, envisaging protective measures in the same law suchas judicial control, supervision of the communication, appointment of the secret investigator,secret follow up is an important change. Thus, it is aimed at enabling the state to cope withgrowing number of crime types in effective way.Discreative transactions of the prosecutor vary from stage to stage. While at theinvestigation stages, these transactions are issue of decision not to prosecute and bringing acase before court, at the hearing stage these are participation in trials, presentation of evidenceand statement of his/her review about the case and so on. In terms of legal remedy againstcourt rulings, these are applications for exception, appeal and retrial. Additionally, these arenecessary denunciation and attempts in order to apply for annulment of the ruling in favor oflawArising as a result of social needs and exercising as a party to a criminal suit in thename of the state, discussion on legal character of the prosecutor is still ongoing. However, itis considered to be body existing in judiciary. It is claimed by academicians that despite thefact that prosecutors is not independent like judge, he/she should enjoy more guarantee thannormal civil servants do.This thesis makes it possible to make comparison by mentioning either differentopinions in doctrine or reflection in practice. We also try to illustrate a scientific perspectivein some chapters by referring to comparative jurisprudence. Diversity and freshness of theresources are carefully taken into account. However, we try to present a treatise by focusingon resources concerning the subject.