İşletmelerde stratejik değerlemeye yönelik bir model önerisi

Abstract

Yönetim ve örgüt yazınında stratejik değerlemenin farklı yaklaşım ve tekniklere konu edilen bir sorunsal olduğu görülmektedir. Bu çeşitliliğin başlıca nedeni işletmenin stratejik başarısını belirleyici faktörlerin niteliğidir. Nitekim kuramsal ve görgül çalışmalarda sayı ve çeşit olarak çok sayıda iç ve dış çevre faktörünün işletmenin stratejik başarısını etkilediği belirlenmiştir. Stratejik değerleme sürecinde kullanılan yaklaşımlardan biri de işlevsel analizidir. İşlevsel analiz içerik itibariyle işletme işlevlerinin işletmenin stratejileriyle uyumluluğunu konu edinen bir yaklaşımdır. Yazında kuramsal çerçevede açıklanmış olan işlevsel analizin uygulaması alanında yetersizlikler bulunmaktadır. İşlevsel analizin ölçme ve değerlendirme sorunsalı konusunda analitik ve bütüncül çalışmalara rastlanılmamıştır. Bu çalışmada işletme iç unsurlarının diğer bir ifadeyle işletme işlev ve faaliyetlerinin işletme stratejileriyle uyumluluklarını ölçmeye ve değerlendirmeye yönelik bir model önerilmiştir. Modelin geliştirilmesi safhasında öncelikle işletmenin iç ve dış çevre analizi ile veriler sağlanmıştır. Çevre analizi neticesinde işletmenin olası stratejileri ve bu stratejiler bağlamında işletmenin stratejik başarısını etkileyen işlev ve faaliyetler belirlemiştir. Çalışmada işletmenin olası stratejilerinin önceliklendirilmesi çok ölçütlü karar verme tekniklerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile yapılmıştır. Modelin başlıca diğer bir adımında ise faaliyetleri ağırlıkları AHP ile hesaplanmıştır. Önerilen modelin son adımında ise belirlenmiş olan global ağırlıklar ve faaliyetlerin mevcut durumunun değerleri dikkate alınarak işletmenin işlevsel analiz bağlamında stratejik değerlendirmesi yapılmıştır. Önerilen modelde değerlendirmeye temel alınan ikili karşılaştırma matrislerinin tutarlılık oranının AHP tekniğinin varsayımlarına uygun olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak çalışmada önerilen modelin bir işletmenin stratejik değerlemesinde kullanılabilir boyut ve nitelikte olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Stratejik Yönetim, Stratejik Değerleme, Çok Ölçütlü Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Prosesi

Management and Organization in this literature appears to be the evaluation of different strategic approaches and techniques in problem tackling. The main reason for the success of the strategic business in this diversity is the decisive factor. Indeed in theoretical and a number of empirical studies, the strategic business is affected by the internal and external environmental factors. One of the strategic approaches used in the evaluation process is the functional analysis. Functional analysis in context is an approach used to deal with the compatibility of a company's strategy of operation as a function. The application of Functional analysis is explained in details in the theoretical framework under the deficiencies in the manuscript. The study then ends with the analytical and holistic studies of the assessment and evaluation of problems associated with functional analysis. In this study, a model for the internal functions of a business enterprise and a compatible measurement and evaluation of business strategy and activities is proposed. During the first stage, the internal and external environmental analysis for the development of business model was done. A possible business strategies and functional determinants activities that affects the strategic success of the business strategies is considered from the results of the environmental analysis. In this study, Analytic Hierarchy process which is one of the prioritized multi-criteria decision-making techniques was used in the possible strategies of business study. The model activities weights were calculated using the AHP major step. A strategic evaluation of the functional analysis was done taking into account the context of the business and the value of the current status of activities and a proposed global weights of the determined model of the final steps. The proposed consistency model for the pair wise comparison matrix underlying the assessment rate was found to be in accordance with the assumptions of the AHP technique. In conclusion, the proposed strategic evaluation of the business model was observed to be of quality and of usable size. Keywords: Strategic Management, Strategic Evaluation, Multi-Criteria Decision Making, Analytic Hierarchy Process