Krizlerle mücadelede mali uyum politikaları ve mali alan ilişkisi: Türkiye açısından bir analiz

Abstract

Ekonomik krizlerin yol açtığı olumsuz etkileri mali uyum politikaları aracılığıyla azaltmak veya ortadan kaldırmak için teoride ve pratikte yeni politika arayışları gündeme gelmiştir. Mali alan, bahse konu politika arayışlarından birisidir. Mali alan, ekonomik istikrarı bozmadan, büyümeyi sağlayabilmek üzere devlet bütçesinde herhangi bir amaç için ayrılmış kaynaklardan oluşturulmuş alandır. Mali alan oluşturulmasından beklenen amaç, sürdürülebilir ve dengeli bir büyüme ile beraber fiyat istikrarını sağlamaktır. Daha da önemlisi zor da olsa fiyat istikrarı ile finansal istikrarın eş zamanlı olarak sağlanmasıdır. Böylece yeni krizlerin çıkması önlenmiş olacaktır. Sektörler arasında rasyonel olarak paylaştırıldığında/iyi yönetildiğinde avantaj sağlayabileceği düşünülen mali alan, dengesiz dağıtılması/iyi yönetilememesi durumunda toplumsal huzursuzluklara yol açabilecek kadar önemli bir kavramdır. Bu nedenle nasıl oluşturulacağının yanı sıra nasıl yönetileceği de yoğun tartışmalara sebep olmuştur. Bu çalışmayla amaçlanan maliye literatüründe teorik ve pratik olarak yeni tartışılmaya başlanan mali alan önerisinin analizi ve değerlendirilmesidir. Çalışmada öncelikle kavramsal düzeyde açıklamalar yapılmış, ardından Türkiye'de yaşanan krizler süresince uygulanan mali uyum politikalarına değinilmiş ve bu politikaların mali alan oluşumuna katkısı değerlendirilmiştir.

Searching new fiscal policies in theory and practice is in agenda to reduce or eliminate the negative effects, caused by the economic crises, by using fiscal adjustment policies. Fiscal space is one of these policy quests. Fiscal space is a space reserved from state budget, without preventing the economic stability, to ensure the growth in any field. Aim of creating fiscal space is to maintain a sustainable and balanced growth with price stability. The more significant aim is to ensure price stability and financial stability at the same time, although it is hard to achieve. Thus, new crises will be prevented. Fiscal space is an important concept that would provide benefit when well managed/shared between fields and may also lead to social disturbances when poorly managed/shared between fields. Because of this, it led to intense debates about how the fiscal space will be created and managed. Accordingly, this study is intended to analyze and evaluate the fiscal space that is recently considered, in theory and practice, in public finance literature. In the study, first, statements are given in conceptual level, then the applied fiscal adjustment policies during the financial crises in Turkey is mentioned and the contribution of these policies to the formation of fiscal space is evaluated.