Atölye ve laboratuar dersleri Öğretmenlerinin okul yönetimine katılma düzeyleri (Kırıkkale ili örneği)

Abstract

ÖZET Bu araştırma; Kırıkkale İli genelinde, 2002-2003 eğitim öğretim yılında görev yapan, atölye ve laboratuvar dersi öğretmenlerinin, kişilik özellikleri ile okul yönetimi süreçlerine katılma düzeyleri ve katılma beklenti düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirleyerek, atölye ve laboratuvar öğretmenlerinin okul yönetimi süreçlerine daha iyi katılmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmanın yürütülmesinde genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma ile atölye ve laboratuvar dersleri öğretmenlerinin yönetime katılma düzey ve istekleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Araştırmanın çalışma evrenini Kırıkkale ilinde görev yapan atölye ve laboratuvar dersleri öğretmenleri ve yöneticileri oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma evreni içerisinde Teknik ve Endüstri Meslek Liseleri, Kız Meslek Liseleri, Halk Eğitim Merkezleri, Çok Programlı Lise ve Çıraklık Eğitim Merkezlerinde görev yapan toplam 236 atölye ve laboratuvar dersleri öğretmenleri ve yönetici bulunmaktadır. Çalışma evreni içerisinde yer alan öğretmenlerin sayılarının sınırlı olması nedeniyle ayrıca örneklem seçimine gidilmemiş, araştırma çalışma evreni bütünü üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular şöyledir: Atölye ve laboratuvar dersleri öğretmenleri okulun yönetimine orta düzeyde katılmaktadırlar. Öğretmenler planlama ve örgütleme etkinliklerine az; karar verme, iletişim, denetleme-değerlendirme ve eşgüdümlerne etkinliklerine ise orta düzeyde katıldıklarını ifade etmektedir. Atölye ve laboratuvar dersleri öğretmenleri. okulun yönetimine pek çok düzeyinde katılmak istemektedirler. Öğretmenler planlama ve örgütleme etkinliklerine çok katılmak isterken; karar verme, iletişim, denetleme-değerlendirme ve eşgüdümlerne etkinliklerine ise pek çok katılmak istemekte ve katılmalarının gerekli olduğunu vurgulamaktadırlar. Atölye ve laboratuvar dersleri öğretmenlerinin, yönetime katılma düzeyleri ile katılma istekleri arasında anlamlı fark vardır. Öğretmenlerin yönetime katılma durumları ve katılma isteklerine ilişkin görüşleri; karar verme, planlama, örgütleme, iletişim, denetleme-değerlendirme ve eşgüdümlerne öğelerinin tamamında farklılık göstermektedir.II Görev değişkeni, öğretmenlerin görüşlerine katılma düzeyi açısından etki ederken, katılma gerekliliği açısından etki etmemektedir. Yönetici ve ders öğretmenlerinin görüşleri yönetimin; karar verme, planlama, örgütleme ve iletişim etkinlikleri sürecine katılma düzeyleri açısından farklılık taşımakta, aynı öğelere ilişkin katılma gerekliliği konusunda farklılık oluşturmamaktadır. Görev değişkeni denetleme-değerlendirme ve eşgüdümleme etkinlikleri açısından ise hem katılma düzeyi hem de katılma gerekliliğine ilişkin görüşler üzerinde anlamlı farklılık o luşturmamaktadır. Kıdem değişkeni öğretmenlerin görüşlerine hem katılma düzeyi açısından hem de katılma gerekliliği açısından önemli bir etki etmemektedir. Yalnızca öğretmenlerin karar verme mekanizması içerisinde yer alması gerekliliği konusunda çok deneyimli ve az deneyimli öğretmenler arasında görüş farklılığı olduğu, çok deneyimli öğretmenlerin daha fazla gereklilik ifade ettiği ve kıdem değişkenin etkisi olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin planlama sürecine, örgütleme sürecine, iletişim etkinliklerine, denetleme ve değerlendirme etkinliklerine, eşgüdümleme etkinliklerine hem katılma düzeyine hem de gerekliliğine ilişkin görüşleri üzerinde anlamlı farklılık bulunmamıştır. Cinsiyet değişkeni öğretmenlerin görüşlerine hem katılma düzeyi açısından hem de katılma gerekliliği açısından önemli bir etki etmemektedir. Yalnızca öğretmenlerin örgütleme ve denetleme-değerlendirme etkinliklerine katılma düzeyleri açısından bayan ve erkek öğretmenlerin görüşleri arasında farklılık bulunmaktadır. Bayan ve erkek öğretmenlerin karar verme sürecine, planlama sürecine, iletişim ve eşgüdümleme etkinliklerine hem katılma düzeyi hem de gerekliliği konusundaki görüşleri anlamlı farklılık göstermemektedir. Anketin son sorusuna verilen cevaplarda genel olarak, Halk Eğitim Merkezlerinde görevli atölye ve laboratuar dersleri öğretmenleri, okullarında görev yapan yöneticilerin, atölye ve laboratuar dersleri öğretmenlerinden seçilmesi gerektiği görüşünü savunmaktadır. Ayrıca araştırmada elde edilen bulgular ve sonuçlara dayalı olarak; atölye ve laboratuar dersleri öğretmenlerinin, okul yönetimine katılma düzeylerini artıracak ve bundan sonra bu konuda çalışacak araştırmacılara yönelik çeşitli öneriler getirilmiştir.

Ill ABSTRACT This study aims to determine the relationship between "the personality traits of workshop and laboratory teachers who worked İn Kırıkkale in 2002-2003 education year" and "their level of participation to school management processes and to what extent they want to participate". Besides it aims to help the workshop and laboratory teachers to participate the school management processes better. General survey model was used to carry out this research. With the research, it is tried to determine the workshop and laboratory teachers' participation level and wish to management. The population of the study comprises the workshop and laboratory lessons' teachers and their administrators working in Kırıkkale. In the population of the study, there are 236 workshop and laboratory lessons' teachers and administrators working at Technical and Industrial Vocational Schools, Girls' Vocational Schools, Community Education Centres, Multi-Programmed High Schools and Apprentice Education Centres. Because the number of teachers in the population of the study is limited, no sample population was selected and the research was carried out on the whole population. The findings of the study are as the following: Workshop and laboratory teachers participate in school management at average degree. They state that they rarely participate in planning and organization whereas their participation level in decision-making, communication, supervision- evaluation and coordination is average. Workshop and laboratory teachers want to participate in school management at a very high level. They want to participate in planning and organization at a high level; decision-making, communication, supervision-evaluation and coordination at a very high level stating that it is necessary to join such activities. The participation level of workshop and laboratory teachers in school management and opinion about their wishes to participate differs at all of the processes like decision-making, planning, organization, communication, supervision- evaluation and coordination.IV Task variable affects teachers' opinions in terms of level of participation but does not affect necessity of participation. Administrators and teachers opinions differ according to participation levels of decision-making, planning, organization and communication activities in management. Task variable does not have any effects on the opinions about participation levels and necessity for participation regarding supervision-evaluation and coordination activities. Seniority variable does not have any effects on the opinions about participation level and necessity for participation. However, there is a difference between more experienced and less experienced teachers about the necessity for participating decision-making process; more experienced teachers state the necessity for participating far more than less experienced ones, seniority variable is effective on this point. There are no meaningful differences considering the opinions about necessity for participation and participation levels to planning, organization, communication and supervision-evaluation activities. Sex variable is not effective in terms of teachers' opinions about participation level and necessity for participation. The only difference is between men and women in participation to supervision-evaluation activities. There are no meaningful differences considering the opinions about necessity for participation and participation levels to planning, organization and communication activities. As an answer to the last question of the questionnaire, workshop and laboratory lessons' teachers who are working at Community Education Centres state that the administrators who work at their schools must be selected among the workshop and laboratory lessons' teachers. Moreover, based on the findings and results of the study; a number of recommendations were made in order to increase the workshop and laboratory lessons' teachers' participation to school management and to future researchers who will work on this subject.