İkinci bir dil üzerinden yapılan çevirilerde özgün anlam kaybı sorunu: Necip Mahfuz'un Zu?a?u'l-mida? adlı eserinin Türkçe çevirileri örneği

Abstract

İkinci Bir Dil Üzerinden Yapılan Çevirilerde Özgün Anlam Kaybı Sorunu: Necip Mahfuz'un Zu?a?u'l-Mida? Adlı Eserinin Türkçe Çevirileri Örneği Arap coğrafyasının ürünü olan edebi eserlerin tercümeleri, Türkçeye daha çok Batı dillerinden yapılmıştır. Bu çevirilerin bir kısmı daha sonra doğrudan çeviri ile Türkçeye kazandırılmış bir kısmı da hala anadili olan Arapçadan çevrilmeyi beklemektedir. Bu çalışma ikinci dil üzerinden yapılan çevirileri Necip Mahfuz'un Zu?a?u'l-Mida? romanının tercümeleri üzerinden inceleyerek, doğrudan çevirilere kıyasla anlam kaybı oranını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Zu?a?u'l-Mida? Romanı Türkçeye İki kez İngilizceden ve bir kez de Arapçadan tercüme edilmiştir. Bu çalışma bir giriş ve üç böümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde tezin konusu ve amaçları açıklanmıştır. Birinci bölümde çalışmaya temel teşkil edecek çeviribilimle ilgili kavramlar, stratejiler, çeviri tarihi ve ikinci dilden çeviri olgusu üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde kaynak metnin yazarı ve kaynak metin tanıdıldıktan sonra üçüncü bölümde Zu?a?u'l-Mida? romanının İngilizceye çevrilmiş metni ile birlikte hem doğrudan Arapçadan hem de ikinci dil olan İngilizce üzerinden yapılmış Türkçe çeviri metinler analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde ise çeviri analizleri sonucunda edinilen bulgular tartışılmış ikinci dilden çevirilerde anlam kaybının en aza indirilmesine katkıda bulunmak adına çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: İkinci dilden çeviri, Doğrudan çeviri, Anlam kaybı, Necip Mahfuz, Zu?a?u'l-Mida?

The Problem of Losing the Original Meaning in Translations Made from a Second Language: Example of Turkish Translations of Naguib Mahfouz's Work titled Zu?a?u'l-Mida? The translations of literary works, which are the products of the Arab geography, were mostly made in Turkish from Western languages. Some of these translations are later translated into Turkish with direct translation and some are still waiting to be translated from their native Arabic. This study aims to determine the rate of meaning loss compared to direct translations by analyzing the translations made in the second language through the translations of Naguib Mahfouz 's Zu?a?u'l-Mida? novel. Zu?a?u'l-Mida? Novel has been translated into Turkish twice from English and once from Arabic. This study consists of an introduction and three chapters. In the introduction chapter, the subject and objectives of the thesis are explained. In the first chapter of the study, concepts, strategies, translation history and the translation language from the second language, which will form the basis of the study, are emphasized. In the second chapter, after the author of the source text and the source text are recognized. In the third chapter, along with the text of the novel Zu?a?u'l-Midak translated into English, Turkish translation texts made both from Arabic and the second language, English, were analyzed. In the conclusion chapter, the findings obtained as a result of the translation analysis were discussed and various suggestions were made to contribute to minimizing the loss of meaning in the second language translations. Keywords: Translation from second language, Direct translation, Loss of meaning, Naguib Mahfouz, Zu?a?u'l-Mida?.