Büyük güç olmanın aracı olarak imparatorluk arayışı: Rusya Federasyonu örneği

Abstract

Çalışma kapsamında ilk aşamada odağımız, tarihsel süreçte imparatorluk olarak adlandırdığımız siyasi birimlerin tanım ve analizidir. Amacımız tarihsel sosyolojik bir bakış açışı içerisinde imparatorlukların doğasını ortaya koymaktadır. Bu açıdan Westphalian dönem öncesi (geleneksel) ve sonrası (modern) dünya olarak tarihsel bir ayrım sunacağız. İmparatorlukların bu dönemler içinde yaşadıkları gelişimleri inceleyerek kendi belirlediğimiz kriterler ekseninde bu siyasi yapıları yeniden yorumlamaktayız. Bu kriterler esasında iki ana kategoride değerlendirilebilen sekiz alt başlık sunmaktadır. Yapısal özellikler; siyası yapı, askeri-teknolojik yapı, iktisadi yapı, sosyo-kültürel yapıdır. İşlevsel özellikler olarak belirlediğimiz; emperyal yayılım, hegemonya arayışı, merkez-çevre uyumu ve evrensellik-teklik iddiasından oluşmaktadır. İmparatorlukların genel davranışlarına ilişkin belirlediğimiz işlevsel ve yapısal unsurların zaman aşırı bir uygulama alanıyla günümüz yeni imparatorluklar dünyasında da görülmektedir. Ancak imparatorluklar modern dönem içerisinde kazandıkları küçültücü anlamlarla büyük güç tanımlamalarıyla ifade edilmeye başlamıştır. Bunlar her ne kadar büyük güçler olarak uluslararası sistem içinde adlandırılsalar da, esasında neredeyse hiçbir büyük güç, imparatorluk geçmişi ya da deneyimi olmadan bu konumuna gelememiş ya da gelememiştir. Bu bağlamda geleneksel imparatorluklardan modern imparatorluklara dönüşümünü başarıyla sağlayan örnekler, büyük güç ve akabinde yeni imparatorluklar olarak Westphalian Devletler sistemi içinde güçlerini ve varlıklarını devam ettirmişlerdir. Tarihsel süreç içerisinde Rusya da uluslararası sistem içerisinde imparatorluk araçsallaştırılması ve davranışlarını kullanan örneklerden biridir. Rusya'nın kuruluş aşamasında Bizans ve Moğol İmparatorlukları başta olmak üzere farklı imparatorluk kaynaklarının yanı sıra, Romanov Hanedanlığı döneminde Batılılaşma politikalarını takip etmesi onu tarihsel olarak sui generis bir imparatorluk örneği haline getirmektedir. Çok kültürlü, geniş bir coğrafi alanda Batı ve Doğu arası bir medeniyet tanımlama sorunu ise Rusya'nın önünde büyük bir engeldir. Ayrıca imparatorluk, XX. yüzyılda devrim süreciyle büyük güç dönüşümü gerçekleştirebilmiştir. Bunun nedeni ise işlevsel özelliklerinin Batı örneklerinden farklı olmasıdır. Nitekim bugün, geçmişin büyük imparatorluğu Rusya Federasyonu yeni bir değişim ve yaratım sürecindedir. Bu bağlamda özellikle 2000 yılı sonrası Rusya'nın yeni imparatorluk kriterlerini sağlayıp sağlamadığı ve ne derece bu yeni forma entegre olduğu çalışmanın vaka çalışması noktasında incelenecektir.

The main focus of this study is definition and analysis of the political units that we call empire. In this context, our methodology reveals the nature of empires from a historical sociological perspective. In this respect, we will focus on the distinction between the pre- Westphalian periods (Traditional world) and post-Westphalian periods (modern world). So we will examine empires' development and transformation during this period. In doing so, these political structures will be reinterpreted on the basis of eight criterias we set. These criteria are based on 8 sub-headings which can be evaluated in two main categories. Structural features; political structure, military-technological structure, economic structure, socio-cultural structure. Functional features; imperial expansion, hegemonic superiority, centre-periphery harmony and universality-uniqueness. With a timeless perceptual, the functional and structural elements that we have determined regarding the general behavior of empires are also seen in the new empires world today. However, the empires have begun to be expressed in terms of the great power they have gained pejorative meanings in modern era. Indeed no great power could or could not come to this position without the imperial past or experience although they are called as great powers in International System. In this context, examples that successfully transformed from traditional empires to modern empires continued their power and existence within the Westphalian States System as great power and then as new empires. In the historical process, Russia is one of the examples that uses the imperial instrumentalization and behavior within the international system. The root of the Russian Empire fed by Byzantine and Mongolian empires knowledge during the foundationa era. In addition, the this sources, Russia pursues Westernization policies after the Romanov Dynasty. So we can say that the transformation of the empire is an example of a sui generis empire. On the other hand, the problem of defining a civilization between West and East in a multicultural, wide geographical area has been one of the biggest imperial handicaps of Russia. In addition, the empire, could not fully achieve the transformation of the modern empire process. So in XX. Century, empire materialize great power transformation through the process of revolution. The reason for this is that Russia's functional characteristics are different from Western examples. Today, the Russian Federation, which one of the great empires of the past, is in a new process of change and creation. In this context, it will be examined Russia as a case study and especially to see whether Russia has met the new imperial criteria after 2000 and to what extent it is integrated into this new form.