Sağlıklı ve akut geri dönüşümsüz pulpitis tanısı konmuş dişlerin pulpa doku ve DOS örneklerinde NKA, SP, IL-8 ve MMP-8 değişimlerinin karşılaştırılması

Abstract

Günümüzde endodontik diagnoz klinik semptomlar, pulpa testleri ve periapikal radyografiler ile konulmaktadır. Bu yöntemler faydalı olsa da kendi limitasyonları bulunmakta, dahası klinik bulgular ile pulpanın histolojik durumu her zaman korelasyon göstermemektedir. Hastanın subjektif yanıtları ve geleneksel pulpa testlerinin ötesine geçmek için araştırmalar başlamış, günümüze kadar çeşitli diş dokularında pek çok medyatörün enflamasyonla artışına bakılan çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, sağlıklı ve akut geri dönüşümsüz pulpitis tanısı konmuş dişlerin pulpal doku örnekleri ve DOS örneklerinde NKA, SP, IL-8 ve MMP-8 düzeyleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığının değerlendirilmesidir. Sağlıklı ve geri dönüşümsüz akut pulpitis tanısı konmuş dişlerden kontralateralindeki dişlerden pulpa ve DOS örnekleri alındıktan sonra örneklerde NKA, SP, IL-8 ve MMP-8 düzeyleri ELİSA testi ile ölçülmüştür. İstatistiksel analizler SPSS 15.0 for Windows (SPSS Inc, Chicago, IL) bilgisayar programı ile gerçekleştirilmiştir. Parametrik veriler için bağımsız örneklem t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA), non-parametrik veriler için Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri kullanılmıştır. 1. DOS ve 1 hafta sonra alınan 2. DOS örneklerinin karşılaştırılmasında bağımlı örneklem t testi kullanılmıştır. Son olarak Pearson koelasyon analizi kullanılarak sağlıklı ve geri dönüşümsüz pulpitisli dişlerin pulpa doku ve DOS örneklerinde moleküler belirteçlerdeki değişimin korelasyonuna bakılmıştır. Gruplar arası karşılaştırma yapıldığında, sağlıklı gruba göre tüm medyatör seviyeleri pulpitis grubundaki pulpa örneklerinde istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur (NKA: p<0.001, SP: p=0.005 IL-8: 0.001, MMP-8: p<0.001). Aynı şekilde pulpitis grubunda 1. DOS örneklerinde tüm medyatör seviyeleri sağlıklı gruba göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yüksek belirlenmiştir (NKA: p=0.01, SP: p<0.001, IL-8: p=0.001, MMP-8: p<0.001). Pulpitis grubunda grup içi karşılaştırmada, pulpa ile 1. DOS örnekleri NKA, SP ve IL-8 seviyeleri arasında (NKA: p<0.001, SP: p=0.04, IL-8: p<0.001) istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunurken; pulpa ve 1. DOS örnekleri MMP-8 seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmemiştir (p=0,31). Pulpitis grubunda 1. DOS ile kontralateral sağlıklı dişten alınan DOS tüm medyatör seviyeleri arasında (NKA: p=0.002, SP: p<0.001, IL-8: p=0.01, MMP-8: p=0.01) ve 1. DOS örnekleri ile 1 hafta sonra alınan 2. DOS örnekleri tüm medyatör seviyeleri arasında (NKA: p<0.001, SP: p<0.001, IL-8: p<0.001, MMP-8: p=0.001) istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Çalışmamızın sınırları içerisinde; akut pulpitisli dişlerin pulpa doku ve DOS örneklerinde sağlıklı dişlerin pulpa doku ve DOS örneklerine göre belirgin bir şekilde NKA, SP, IL-8 ve MMP-8 artışı meydana geldiği gözlemlenmiştir. İkinci olarak akut pulpitisli dişlerde, enflame pulpa çıkarıldıktan 1 hafta sonra DOS örneklerinde NKA, SP, IL-8 ve MMP-8 seviyelerinde belirgin bir şekilde azalma meydana geldiği belirlenmiştir. Son olarak ağrı skorları yüksek olan akut pulpitisli dişlerin pulpa doku örneklerinde SP, IL-8 ve MMP-8 seviyelerinin, ağrı skoru düşük olan dişlere göre daha yüksek bulunmuştur.

Today, endodontic diagnosis is made by clinical symptoms, pulp tests and periapical radiographs. Although these methods are useful, they have their own limitations and moreover, the clinical findings do not always correlate with the histological status of the pulp. Investigations have begun to go beyond the patient's subjective responses and traditional pulp tests, and to date, studies have been conducted to investigate the increase of many mediators with inflammation in various dental tissues. The aim of this study was to evaluate whether there was a significant difference between NKA, SP, IL-8 and MMP-8 levels in pulpal tissue samples and DOS samples of healthy and acute irreversible pulpitis. NKA, SP, IL-8 and MMP-8 levels were measured by ELISA test after pulp and DOS samples were obtained from irreversible acute pulpitis-diagnosed teeth and contralateral healthy teeth. Statistical analysis was performed using SPSS 15.0 for Windows (SPSS Inc., Chicago, IL). Independent sample t test and one way analysis of variance (ANOVA) were used for parametric data and Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U tests were used for non-parametric data. In the comparison of the 1st DOS and the 2nd DOS samples taken after 1 week, dependent sample t test was used. Finally, Pearson correlation analysis was used to determine the correlation between the change in molecular markers in pulp tissue and DOS samples of healthy and irreversible pulpitis-diagnosed teeth. Comparing the groups, all mediator levels were significantly higher in pulp samples in the pulpitis group compared to the healthy group (NKA: p <0.001, SP: p = 0.005 IL-8: 0.001, MMP-8: p <0.001). Likewise, in the pulpitis group, all mediator levels were significantly higher in the 1st DOS samples compared to the healthy group (NKA: p = 0.01, SP: p <0.001, IL-8: p = 0.001, MMP-8: p < 0.001). In the intra-group comparison in the pulpitis group, a statistically significant difference was found between pulp and 1st DOS samples NKA, SP and IL-8 levels (NKA: p <0.001, SP: p = 0.04, IL-8: p <0.001). There was no statistically significant difference between pulpa and 1st DOS samples MMP-8 levels (p = 0.31). In the pulpitis group, there was a statistically significant difference at all mediator levels between 1st DOS and DOS obtained from contralateral healthy teeth (NKA: p = 0.002, SP: p <0.001, IL-8: p = 0.01, MMP-8: p = 0.01), and between 1st DOS samples and 2nd DOS samples (NKA: p <0.001, SP: p <0.001, IL-8: p <0.001, MMP-8: p = 0.001). Within the limitations of our study, it was observed that NKA, SP, IL-8 and MMP-8 increased significantly in pulp tissue and DOS specimens of acute pulpitis-diagnosed teeth compared to pulp tissue and DOS specimens of healthy teeth. Secondly, it was determined that NKA, SP, IL-8 and MMP-8 levels decreased significantly in DOS samples in acute pulpitis-diagnosed teeth 1 week after the removal of inflamed pulp. Finally, SP, IL-8 and MMP-8 levels were found to be higher in pulp tissue samples of the patients with acute pulpitis with higher pain scores than those with low pain scores.