Acil servise başvuran geriatri hastalarında uygunsuz ilaç kullanımı ve başvuru şikâyetleri ile uygunsuz ilaç kullanımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Abstract

Acil servise başvuran geriatri hastalarında uygunsuz ilaç kullanımı ve başvuru şikâyetleri ile uygunsuz ilaç kullanımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi Amaç: Acil servise başvuran 65 yaş ve üzeri hastaların kullandıkları ilaçları incelemek, bu ilaçlar arasında kullanımı uygunsuz olan veya hayati tehlike yaratan ilaç kombinasyonlarını ve ilaç etkileşimlerini tespit etmek, başvuru şikâyetleri ile kullanılan ilaçlar arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma 01.03.2017-30.08.2017 tarihleri arasında Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil servisine başvuran 65 yaş ve üzerindeki, en az 2 ilaç kullanan 300 hasta ile prospektif olarak gerçekleştirildi. Hastaların demografik özellikleri, başvuru şikâyetleri, kullandıkları ilaçların isim, sayı, doz, etki ve yan etkileri ve bu ilaçlar arasındaki etkileşimler incelendi. Bulgular: Çalışmamızdaki hastaların %94.6'sında (n=284) tehlikeli ilaç kombinasyonu (TİK) olduğu; %24.3'ünün (n=73) ilaç etkileşimine bağlı şikâyetler nedeniyle acil servise başvurduğu tespit edildi. Hastaların yaş ortalaması 72.2±6.7 yıl olup, %54'ü kadın cinsiyetteydi. TİK saptanan hastalarda yaş ortalaması (72.4±6.7 yıl), saptanmayanlara (68.3±5.5 yıl) oranla daha yüksekti (p=0.016). Cinsiyet, sigara ve alkol kullanımı ile TİK varlığı veya ilaç etkileşimine bağlı başvuru şikâyeti arasında ilişki saptanmadı. Komorbid hastalıklarla TİK arasında ilişki saptanmazken, ilaç etkileşimine bağlı başvuru şikâyetleri ile Koroner Arter Hastalığı arasında ilişki olduğu saptandı (p=0.044). Acil servise başvuru şikâyetleri ile TİK arasında ilişki saptanmazken; nefes darlığı, bulantı/kusma ve kanama şikâyetleriyle ilaç etkileşimi arasında ilişki saptandı (sırasıyla p<0.001; 0.02; <0.001). TİK varlığıyla antihipertansif ilaç grubu arasında ilişki saptanırken (p<0.001), başvuru şikâyetleri ile herhangi bir ilaç grubu arasında ilişki saptanmadı. TİK olan ve olmayan hastalar arasında, ortalama ilaç sayısı bakımından farklılık tespit edildi (p=0.040). Acil servise başvuru sıklığı TİK olanlarda ve ilaç etkileşimi saptananlarda daha fazlaydı (sırasıyla, p<0.001;0.045). Başvuru sıklığı ile kullanılan ilaç sayısı arasında pozitif yönlü korelasyon saptandı (p <0.001). Sonuç: Yaşlı hastalarda çoklu ilaç kullanımı ve TİK varlığı sık görülmektedir. Bu durum, özellikle koroner arter hastalığı ve hipertansiyon gibi kardiovasküler sistemle ilgili hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlarda daha da fazladır. Çoklu ilaç kullanımı yaşla birlikte artar ve bu hastalarda ilaç etkileşimine bağlı acil servise başvuru sıklığı daha fazladır. Yaşlı hastalarda ilaç seçimi yaparken, hastanın fizyodinamisini ve kullandığı tüm ilaçlar göz önünde bulundurmalıdır. Anahtar kelimeler: Acil servis; Çoklu ilaç kullanımı; Geriatri hastası; Tehlikeli ilaç kombinasyonu

Inappropriate medication use in geriatric patients admitted to emergency services and evaluation of the relationship between admittance complaints and inappropriate medication use Aim: The aim of this study was to examine the medications used by patients aged 65 and above who were admitted to emergency services, to detect the medication combinations and medication interactions amongst these that were inappropriate for use or life threatening, and to investigate the relationship between the admittance complaints and the used medications. Materials and methods: The study was conducted prospectively on 300 patients at the age of 65 and above who were using at least 2 medications and who were admitted to Kirikkale University Faculty of Medicine Emergency services between the dates of March 1st, 2017 and August 30th, 2017. Demographic characteristics and admittance complaints of the patients, names of the medications they used, the number of medications, dosages, effects/side effects, and the interactions between these medications were examined. Findings: It was found that 94.6% (n=284) of the patients in our study had dangerous medication combinations (DMC), and 24.3% (n=73) of the patients had been admitted to the emergency services due to complaints associated with medication interactions. Average age of the patients was 72.2 ± 6.7 and 54% of the patients were female. Average age of the patients with DMC (72.4 ± 6.7) was higher compared to patients without DMC (68.3 ± 5.5) (p=0.016). No relationship was detected between gender, smoking, and alcohol use and DMC existence or admittance complaints associated with medication interactions. While no relationship was detected between comorbid diseases and DMC, a significant relationship was found between admittance complaints associated with medication interactions and Coronary Artery Disease (p=0.044). While there was no relationship between emergency services admittance complaints and DMC, there was a significant relationship between medication interactions and shortness of breath, nausea/vomiting, and bleeding (p <0.001; <0.02; <0.001, respectively). A significant relationship was found between DMC existence and the antihypertensive medication group (p <0.001), while there was no relationship between admittance complaints and any medication groups. A significant difference was found between patients with and without DMC in terms of average number of medications used (p=0.040). Emergency services admittance frequency was higher in patients with DMC and with detected medication interactions (p<0.001; <0.045, respectively). There was a positive correlation between admittance frequency and number of medications used (p <0.001). Conclusion: Multiple medication use and DMC existence are frequently observed in geriatric patients. This is even more so the case for medications used in the treatment of cardiovascular system diseases such as coronary artery disease and hypertension. Multiple medication use increases in geriatric patients with age and the rate of admittance to emergency services due to medication interaction is higher in these patients. Physicians should consider the physio-dynamics of the patients and all the medications the patients are using while choosing a medication for geriatric patients.