Anneye uygulanan farklı koruyucu yöntemlerin ve ağız hijyen eğitimlerinin bebek çürükleri üzerindeki etkinliğinin belirlenmesi

Abstract

18 aylık bu çalışmanın amacı; ilk kez bebek sahibi olan annelerin, tükürük mutans streptokok (MS) ve laktobasil (LB) seviyelerinin düşürülmesi ve daha sonra bebeklerde erken süt dişi çürüğü oluşumunu engelleyen bir çürük koruma programının etkinliğinin araştırılmasıdır. Çalışmanın etik kurul onayı Kırıkkale Üniversitesi'nden alındı (2013/13-03). Çalışma alanları olarak Kırıkkale şehir merkezinde yer alan üç Aile Sağlığı Merkezi(ASM) seçildi. Anne-çocuk seçimi; annenin ve bebeğin herhangi bir sistemik probleminin olmaması, bebeğin 6 aylık ya da daha küçük olması, annenin tekrar hamile olmaması, ilk bebek olması, annenin ve bebeğin herhangi bir ilaç kullanmıyor olması ve annelerin benzer sosyo-kültürel seviyede olmasını içeren kriterlere göre yapıldı. 2013 Kasım ayı itibariyle başlanan çalışmada, ASM'lerde yürütülen protokol sonucunda annelerin tükürük MS ve LB seviyeleri ve çürük prevalansı (DMFT) belirlendi. Çalışmaya dahil edilen toplam 79 anne-çocuk çifti; 1- ağız sağlığı eğitimi dışında herhangi müdahale olmayan kontrol grubuna (n=27), 2- herhangi bir müdahale olmayan ancak yılda dört defa ağız sağlığı eğitimi verilen eğitim grubuna (n=26) ya da 3- restoratif tedavilerle çürüğün elimine edildiği, yılda üç defa klorheksidin vernik ve klorheksidinli ağız gargarası uygulandığı ayrıntılı koruyucu programları ve restoratif prosedürleri içeren tedavi grubuna (n=26) rastgele dağıtıldı. Tükürük MS ve LB seviyesi her altı ayda bir takip edildi. Bebeklerin çürük takibi araştırmacı tarafından, WHO (1997) kriterleri kullanılarak altı aylık aralıklarla gerçekleştirildi. Sonuç olarak, tedavi grubundaki MS ve LB değişiminin istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p=0,000), diğer gruplarda ise anlamlı olmadığı gözlendi (p>0,05). Tedavi, eğitim ve kontrol grubundaki bebeklerin çürük prevalansı sırasıyla %0, %8 ve %20 olarak hesaplandı. Gruplar arasındaki farkın, tedavi grubu eğitim grubuyla kıyaslandığında anlamlı olmadığı (p>0,05), kontrol grubuyla kıyaslandığında ise anlamlı olduğu (p=0,020) gözlendi. Çalışmanın gruplarında yer alan anne ve bebeklere ait bu sonuçlar; anne odaklı primer koruyucu önlemlerin ve eğitimin, anne MS ve LB seviyesi üzerinde önemli etkisi olduğunu ve orta vadede bebeklerinde de çürük koruması sağladığını göstermektedir. Doğum sonrası bakım hizmeti verilen ASM'lerin yer aldığı gelişmekte olan ülkelerde, çalışmada kullanılan yaklaşım, geleneksel çürük koruma programlarına güvenilir bir alternatif sağlayabilir.

The aim of this 18-month study was to explore the effectiveness of a caries-preventive regimen in lowering the salivary mutans streptococci (MS) and Lactobacilli (LB) level in mothers with first-time babies and, subsequently, in eliminating the occurrence of dental caries in early primary dentition of their babies. Ethics approval for the study was obtained from the University of Kirikkale (2013/13-03). Three Family Practice Centres in Kirikkale city-center were selected as study sites. Inclusion criteria for the mother-child pairs were (i) no systemic problems for mother and child, (ii) the baby should be less than 6-months age, (iii)mother not currently pregnant, (iv) the baby should be the first child, (v)no medication for both mother and child, (vi) similar socio cultural level for mothers. Using the FPSystem, at the beginning of the study in November 2013, the mothers were examined for salivary MS and LB and caries lesion prevalence (DMFT). A total 79 mother child pairs were included in study and randomly allocated to one of the three groups, which were; 1- control group (n=27) without any intervention except for one episode of oral health education, 2- education group (n=26) without any intervention but with quarterly oral health education, and 3- intervention group (n=26) with restorative treatment and detailed-preventive programs including elimination of caries with restorative procedures, the application of chlorhexidine varnish three times in a year and chlorhexidine mouth washes. The authors monitored the salivary MS and LB levels every six months. Caries monitoring for the babies was performed at six monthly intervals by the researcher who used WHO 1997 criteria. The results showed that MS and LB inhibition was statistically significant in intervention group (p=0,000) but not in the other two groups (p>0,05). The caries prevalence of the infants was 0%, 8% and 20% respectively for the intervention, education and control groups. The difference was statistically significant for intervention group' infants when compared to control group (p=0.020), but not for the education group (p>0,05). These results indicate that in the group of mothers and babies studied, primary preventive interventions and education targeted at mothers had a significant effect on mother' MS and LB levels, providing medium term caries prevention for their babies . In developing countries where family practice centres lead post natal care, the approach used in this study may provide a reliable alternative to conventional caries preventive programs.