Multipl sklerozlu hastalarda sempatik cilt yanıtı ve yorgunluk (fatique) skorları

Abstract

Multipl Skleroz' da otonomik fonksiyon bozukluğu hastaların günlük yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Çalışmamızda MS'li hastalarda Sempatik Deri Yanıtları (SDY) ile otonomik fonksiyon bozukluğunu ve bu sonuçların hastanın yaşam kalitesi ve yorgunluk ile ilişkisini ve sıklığını tespit etmeyi amaçladık.Çalışmamıza Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji kliniğinde Mc Donald's Tanı Kriterlerine göre kesin MS tanısı alarak takip edilmekte olan ve atak döneminde olmayan toplam 30 hasta (8 erkek, 22 kadın) ve kontrol grubu olarak 35 (8 erkek, 27 kadın) sağlıklı birey alındı. Otonomik fonksiyonları değerlendirmek için Sempatik Deri Yanıtı (SDY), yorgunluk semptomlarının değerlendirilmesi için Yorgunluk Değerlendirme Skalası (YDS) kullanıldı. Otonomik disfonksiyon ve yorgunluk semptomlarının yaşam kalitesi üzerine olan etkisini değerlendirmek için KF-36 yaşam kalitesi değerlendirme testi uygulandı.MS'li hasta grubunda ve kontrol grubunda sol el SDY latans (p=0.22), amplitüdü (p=0.6) ve alan (p=0.14) ortalamaları arasında anlamlı bir fark yoktu. MS' li hasta gurubunda YDS ortalama değeri istatiksel olarak anlamlı yüksek bulundu (p<0.01). Literatürde hastanın otonomik disfonksiyonu ile profilaktik tedavi arasındaki ilişkiyi karşılaştıran bir çalışmaya rastlanmadı. MS hasta grubunda profilaktik tedavi alan ve almayan hastaların SDY, YDS değerleri karşılaştırıldı. SDY amplitüdü (p=0.45), SDY alan büyüklüğü (p=0.17), SDY latans (p=0.31), YDS değeri (p=0.91) olup istatistiksel olarak anlamlı değildi. MS hasta grubunda Pearson korelasyon analizi ile yapılan karşılaştırmalarda MS hastalarında Genişletilmiş Özür Durum Ölçeği (EDSS) skoru ile; YDS puanı (p=0.02) arasında pozitif bir korelasyon vardı. MS hastalarında SDY latans ile EDSS fonksiyonel alt skalaları karşılaştırıldığında piramidal (p=0.01), serebellar (p=0.02) ve spastisite (p<0.01) ile aralarında istatistiksel olarak anlamlı negatif korelasyon saptandı. MS SDY amplitüd ve alan büyüklüğü ile EDSS alt ölçeğinden beyin sapı fonksiyonları karşılaştırıldığında aralarında istatistiksel olarak anlamlı pozitif bir korelasyon saptandı. YDS ile SDY alan (p:0.30), latans (p=0.24) ve amplitüdü (p=0.24) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmadı. MS hastalarından elde edilen YDS puanı ile SF-36 sağlıklı yaşam ölçeği vitalite (p=0.01) alt grubu arasında pozitif, fiziksel rol kısıtlanması (p<0.01), fiziksel fonksiyon (p<0.01) ve emosyonel rol kısıtlanması (p=0.01) alt grupları arasında negatif bir korelasyon vardı.SDY otonomik fonksiyonu göstermede kullanılan kolay bir testtir. MS hastalarında otonomik fonksiyon bozukluğununun yorgunluk semptomları ile ilişkili olmadığını ve yorgunluk semptomlarının hastanın günlük yaşam aktivitesini olumsuz yönde etkilediğini saptadık. Sonuç olarak biz, yorgunluk ve otonomik fonksiyon bozukluğu arasındaki ilişki bulmadık.Yorgunluğun otonomik fonksiyon bozukluğu ile ilişkisi olup olmadığını göstermek için SDY testini dışında diğer otonomik fonksiyon değerlendirme testlerinin de kullanılarak daha geniş olarak inceleme yapılmasını öneririz.Anahtar kelimeler: Multiple Skleroz, otonomik disfonksiyon, SSR, fatigue, yorgunluk, günlük yaşam aktivitesi

Autonomic functional disorder in multiple sclerosis (MS) is known to have a nagative effect on patients? daily lives. In this study, our goal is to detect autonomic functional disorder using sympathetic skin response (SSR) in patients with MS. We also aim to determine the frequency of the disorder, and analyze the relation between the SSR results and quality of life as well as the feeling of tiredness. Our study is based on 30 patients (8 males, 22 females) with MS, according to the McDonald?s detection criterion, and 35 healthy patients (8 males, 27 females) as the control group, in the Department of Neurology at the School of Medicine, Kirikkale University Hospital. We have used SSR to evaluate autonomic functions, and fatigue descriptive scale (FDS) to evaluate fatigue symptoms. The SF-36 quality of life evaluation test was applied to analyze the effect of the autonomic dysfunction and fatigue symptoms. We did not find any statistically significant difference between the mean values of the left hand SSR latency (p-value=0.57), amplitude (p-value=0.15), and area (p-value=0.15) of the patients with MS and control groups. The FDS value was statistically significant (p-value=0.02) for the group of patients with MS. No previous study, that investigates the relation between the autonomic dysfunction of a patient and the prophylactic treatment, has been found in the literature. We have compared the SSR and FDS test results of the patients with MS who received propylactic treatment and those who did not. We did not find any statistically significant difference between the mean values of SSR amplitude (p-value=0.45) SSR area (p-value=0.17), SSR latans (p=0.31), FDS value (0.91).We have observed positive correlation between FDS and EDSS scores (p-value=0.02) for the patients with MS based on Pearson correlation analyses method. We also observed a statistically significant negative correlation betwen the SSR latency, EDSS functional subscales and pyramidal (p-value=0.01), cerebellar (p-value=0.02) and spasticity (p-value<0.01) for the patients with MS. There was a statistically significant positive correlation between SSR amplitude, area magnitude and brain stem functions from EDSS subscale. There was no statistically significant relation between the FDS and SSR area (p-value=0.30), latency (p-value=0.24), and amplitude (p-value=0.24).There was a positive correlation between FDS score and SF-36 life quality metric vitality (p-value=0.01); and a negative correlation between FDS score and the physical role restriction (p-value<0.01), physical function (p-value<0.01), emotional role restriction (p-value=0.01) subgroups.SSR is a simple test that is used in the analysis of autonomic function. We have found that SSR measurements is not corralated with fatigue symptoms. And fatique symptoms negatively affect the daily life activities of patients. As a result, to show if there is an existince of a relation between fatigue and autonomic functional disorder beside application of the SSR test other invasive and noninvasive otonomic function test can be apllied to show this correlation, only SSR application not showed this relation.Keywords: Multiple sclerosis, autonomic dysfunction, SSR, fatique, daily life activity