Isıl işlem sonrası oluşan kalıntı gerilmelerin ultrasonik muayene yöntemiyle tespit edilmesi

Abstract

ÖZET ISIL İŞLEM SONRASI OLUŞAN KALINTI GERİLMELERİN ULTRASONİK MUAYENE YÖNTEMİYLE TESPİT EDİLMESİ B AŞYİĞİT, Aziz Barış Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi Danışman: Yrd. Doç. Dr. Necip CAMUŞCU Haziran 2002, 50 sayfa Kalıntı gerilmeler; metalik yapı ve makine parçalarının imalatı sonrasında oluşarak malzemelerin yorulma mukavemeti, kullanım ömrü, boyutsal kararlılık, emniyet ve bunun gibi bir takım özelliklerini önemli derecede etkilemektedir. Günümüz endüstrisinde giderek daha da önem kazanan kalıntı gerilmelerin tespiti bilim adamları için yeni bir araştırma sahası oluşturmaktadır. Bu konuda geniş kapsamlı çalışmalar halen devam etmektedir. Kalıntı gerilmelerin tespiti için birçok yöntem bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında, ekonomiklik, pratiklik ve incelenecek parçanın tahrip edilmemesi hususlarında avantaj sağlayan ultrasonik muayene yöntemi irdelenmiştir. *$&$>*Aynı malzemeden (42CrMo4), 40x40x120 mm ebatlarında 15 adet test numunesi farklı koşullarda ısıl işleme tabi tutularak bünyelerinde farklı değerlerde kalıntı gerilmeler oluşturulmuş ve ultrasonik muayene yöntemiyle test edilmişlerdir. Kalıntı gerilmelerin artmasıyla ultrasonik ses dalgalanılın hızındaki azalma, elde edilen test sonuçlarında görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Kalıntı Gerilmeler, Ultrasonik Muayene, Isıl İşlem.

ABSTRACT INVESTIGATION OF POST HEAT TREATMENT RESIDUAL STRESSES ON MATERIALS BY USING ULTRASONIC TESTING METHOD B AŞ YİGİT, Aziz Bans Kırıkkale University Graduate School Of Natural and Applied Sciences Department Of Mechanical, M.Sc. Thesis Supervisor: Asst. Prof. Dr. Necip CAMUŞCU June 2002, 50 pages Residual stresses severely affect the mechanical properties of materials such as; fatique, strength, toughness, hardness and so on. These consequently affect service life and safety of materials. Inspection of residual stresses on materials gradually gains greater importance and forms a new research field for scientists. Wide comprehensive studies on this subject are still going on today. There are many methods for determining residual stresses. This study investigates the ultrasonic method which is economical, practical and non destructive. m15 test specimens of dimensions 40x40x120 mm prepared from the same material (42CrMo4) were tempered at different temperatures after hardening in order to obtain different residual stresses which were then analyzed by ultrasonic method. The results show that as the residual stresses increase, the speed of ultrasonic waves decrease. Key Words : Residual Stresses, Ultrasonic Testing, Heat Treatment. IV