Kamu alacaklarını yapılandırma uygulamalarının bütçe gelirleri üzerine etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Bu çalışma, Devletin hem finansman açığını karşılamak hem de vatandaşların kamuya ait geçmiş dönem borçlarında ödeme kolaylığı sağlamayı temel amaç olarak benimsediği ve "yapılandırma", "varlık barışı", "vergi affı" gibi adlarla son yıllarda sıkça başvurduğu ekonomik araç haline gelen yasal düzenlemelerin devletin bütçe gelirleri üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda kamu alacağının kavramsal karşılığının ne olduğu, kamu alacaklarının yapılandırması ile bu yapılandırmalara ilişkin hukuki düzenlemelerin içeriği, bu uygulamalardan beklenen amaç ve uygulama yöntemlerinin sonuçları, yapılandırma kanunlarından elde edilen gelir yönünden ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda yapılandırma kanunlarının devletin kaynak sağlama yöntemleri arasında yer alan borçlanma gereksinimini ölçmede kullandığı kıstas olan "Kamu Kesimi Borçlanma Gereği" ni ne oranda karşıladığı resmi verilerden yararlanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Göstergeler doğrultusunda yapılan analize göre, yapılandırma kanunlarının kısa vadede devletin bütçe açığını karşılamada önemli bir gelir unsuru olduğu ancak; uzun vadede bireylerde tahsilâttan kaçınma başta olmak üzere vergi uyumuna olumsuz etkisi, vergi idaresine ve vergi kanunlarına olan güveni zedelemesi gibi zararları nedeniyle fazla katkı sağlamayacağı sonucuna varılmıştır.

This study has been done in the aim of propounding the impact of lagislative regulations, which the government has adopted as a main objective in order to both meet financing deficit and facilitate payments related to public retroactive debts, and recently has applied frequently as an economic tools with the names such as "debt restructuring' 'cash repatriation law", 'tax remission", upon the public budget income. In accordance with this specified objective, what the conceptual equivalent of public receivables is, the contents of restructuring of public claims and the legal arrangements regarding this restructuring, the objective expected from these implementations and the results of implementation methods have been evaluated separately in terms of revenue obtained by debt restructuring laws. Accordingly, the extent to which "Public Sector Borrowing Requirement", a criterion used for measuring borrowing requirement which are among government's resourcing methods through debt restructuring laws, provides has been attempted to be determined by being utilized via formal data. According to the analysis through these indicators, it has been concluded that debt restructuring laws are an significant revenue item in order for the government to meet financing deficit in a short term; however, in a long term it will not conribute owing to the negative sides such as particularly individuals' avoiding collection of revenue, ruining tax compliance, damaging the confidence in tax administration and tax laws.