Siyasal kültürün insan hakları anlayışı üzerindeki etkisi: Evrenselliğin sınırları üzerine bir tartışma /

Abstract

Devletlerin deneyimlediği tarihsel süreçler ve bu süreçlerin dayanmakta olduğu felsefi, ideolojik ve siyasi bağlamlar birbirlerinden farklıdır. Bu durum neticesinde devlet aygıtının meşru hareket alanı ve birey-devlet ilişkisinin genel biçimi, farklı siyasal kültür özellikleri sergileyen coğrafyalarda birbirlerinden oldukça farklı şekillerde tanımlanmış ve hangi insan haklarının normatif olarak daha öncelikli olduğu konusunda da farklı anlayışlar ortaya koyulmuştur. Öte yandan evrensellik prensibine sıkı sıkıya bağlı olan uluslararası insan hakları, insanlığı bir bütün olarak ele almakta, tüm insanların belirli temel haklara eşit bir şekilde sahip olduğu varsayımına dayanmaktadır. Bahse konu durum neticesinde literatürde evrensellik-kültürel görelilik tartışması doğmuş, insan haklarına ilişkin evrensel standartların ve ortak önceliklerin net bir şekilde belirlenmesi ihtiyacı gündeme gelmiştir. Söz konusu tartışmaya yeni bir boyut katmak ve farklı siyasal kültürlerin insan haklarına ilişkin önceliklerini incelemek amacıyla bu tez, (i) "kültür" kavramı yerine (bu kavramın konumuz itibariyle asli bir parçası olan) "siyasal kültür" kavramına odaklanılması gerektiğini öne sürmüş, (ii) biri "bireyci-katılımcı siyasal kültür" diğeri "toplulukçu-tebaa siyasal kültürü" olmak üzere iki temel siyasal kültür türü tanımlamış, (iii) ilk siyasal kültür türünde negatif özgürlüklerin, diğerinde ise pozitif özgürlüklerin öncelikli görüldüğünü teşhis etmiş ve (iv) insan haklarına ilişkin evrensel standartların her iki siyasal kültürde de yerleşik hale gelebilmesi için (Grotiousçu Rasyonalizm, Makyavelci Realizm ve Kantçı Devrimcilik fikirlerinin dengesini amaç edinen) İngiliz Okulu'nun dayanışmacı ekolüne ait varsayımların dikkatle incelenmesinin faydalı olacağını savunmuştur.

The historical process experienced by states and the philosophical, ideological and political contexts on which this process is based are different from each other. As a result of this situation, the legitimate level of state discretion and the general forms of individual-state relation have been defined differently in geographies displaying distinctive political cultures and dissimilar understandings have been generated regarding to which human rights have the normative priority over the others. Yet, international human rights regime, which considers humanity as a whole, strictly adheres to the principle of universality and assumes that all people have certain fundamental rights equally. For that reason, the debate about universality-cultural relativity was born in literature and the need to clearly define universal standards and common priorities have brought to agenda. In an attempt to add a new dimension to this aforementioned debate and to examine the priorities of different political cultures, this thesis (i) suggested changing the focus of analysis from term of "culture" to "political culture", (ii) defined two basic types of political cultures named as: "individualist-participatory political culture" and "communitarian-subject political culture", (iii) recognised that negative freedoms are the primary priority in the first type of political culture, whereas the other prioritises positive freedoms and (iv) argued that in order to establish universal standards for human rights in both political cultures, main assumptions of the English School's solidarist approach (deriving from the balance of Grotain Rationalism, Machiavellian Realism and Kantian Revolutionism) would be quite beneficial to examine.