Nassın Evrenselliği-Yorumun Yerelliği: Evlilik Yaşı Örneği

Abstract

İslam hukuk kaynakları arasında aslü'l-usûl olarak nitelenen Kur'an-ı Kerim, diğer bütün kaynak ve yöntemlerin temeli ve meşruiyet ölçüsüdür. Varlığı ve eksiksiz olarak günümüze ulaşması yönüyle sübûtu kat'î olan Kur'an-ı Kerim, delâleti kat'î hüküm ayetleri ve genel ilkeler itibariyle evrensel hükümler vaz' etmektedir. Diğer taraftan farklı mana ve yorumlara açık olan ayetler yani delâleti zannî olan hüküm ayetleri, müçtehitler tarafından yorumlanmış, muhtemel farklı mana ve delaletleri tespit edilmiştir. Usul kurallarına uyularak yapılan beyan içtihadı ve kıyas içtihadı yöntemleriyle hukuki sorunların çözümleri aranır. Bu ikisi yeterli olmaz ise maslahat içtihadı ile hukuki sorun çözüme kavuşturulur. Kat'î hükümler grubuna girememiş bu tür içtihatlar, evrensel hükümler grubunda yer almazlar. Bu tür hükümler lafız, delâlet, zaman, mekan, insan gibi hükme etki eden muhtelif unsurlarla kayıtlı olduklarından sübjektif mahiyet arz ederler. Delâlet-i zannî ayetler için geçerli olan bu durum hadis rivayetleri için de geçerlidir. Subûtu ve delâleti katî olmayan hadisler, hüküm açısından farklı yorum ve içtihatları mümkün kılmaktadır. İslam aile hukukunda evlilik ehliyeti, üzerinde ihtilaf edilen konulardan biri olmuştur. Evlilik ehliyeti, başkasının izin ve onayına ihtiyaç duymadan evlenebilme salahiyetini ifade eder. Akıl ve ruh sağlığı şartı yanında evlenme yaşına sahip olmayan kişiler evlilik akdi kuramazlar. Bununla birlikte naslardaki birtakım zannî delillerden hareketle fıkıh mezheplerinde, evlilik yaşına sahip olmayan küçüklere velileri tarafından evlilik akdi yapılabileceği hükmü kabul edilmiştir. Bu çalışmada evlilik ehliyeti ile ilgili naslar ve rivayetler etrafında konu mütalaa edilecektir. Söz konusu naslardan hangilerinin katî hükümler içerdiği, hangilerinin zannî yorumlar kapsamında kaldığı tespit edilerek, evlilik ehliyeti ve evlilik yaşı konusunun hukuki tahlili yapılacaktır.

The Qur'an, which is described as aslü'l-usûl among Islamic legal sources, is the basis and legitimacy measure of all other sources and methods. The Qur'an, which is absolutely certain in terms of its existence and completeness, presents universal provisions in terms of definite verses and general principles. On the other hand, the verses that are open to different meanings and interpretations, that is, the verses of judgment, whose indications are presumed, have been interpreted by mujtahids and their possible different meanings and indications have been determined. Solutions to legal problems are sought with the methods of declaratory jurisprudence and analogy jurisprudence made in accordance with the procedural rules. If these two are not enough, the legal problem is solved with the maslaha case law. Such ijtihads, which are not included in the group of absolute provisions, are not included in the group of universal provisions. Since such provisions are registered with various factors such as wording, indication, time, space, and people, they are subjective. This situation, which is valid for dalalet-i-zanni verses, is also valid for hadith narrations. The hadiths, the evidence and evidence of which are not certain, enable different interpretations and ijtihads in terms of judgment. Marriage license in Islamic family law has been one of the controversial issues. Marriage license refers to the authority to marry without the need for the permission and approval of someone else. In addition to the mental and mental health condition, people who do not have the age of marriage cannot establish a marriage contract. However, based on some presumed evidence in the texts, it has been accepted in the fiqh sects that a marriage contract can be made by their parents for minors who are not of marriageable age. In this study, the subject will be considered around the texts and rumors about the marriage license. It will be determined which of the aforementioned texts contain definite provisions and which ones are within the scope of presumed interpretations, and a legal analysis of the issue of marriage license and marriage age will be made.