Çift bazlı (db) klasik mühimmat yakıtlarında stabilizör miktarının zamana bağlı değişiminin incelenmesi

Abstract

Savunma teknolojileri alanında kullanılan yüksek enerjili mühimmatlar üretim maliyetleri bakımından değerlendirildiğinde uzun süreli kullanılabilirlikleri en önemli konuların başında gelmektedir. Bu nedenle savunma teknolojileri alanında kullanılan standartlar dahilinde mühimmatların uzun yıllar kararlı halde kalması için karışım hamuru içerisine üretim esnasında stabilizör adı verilen maddeler ilave edilmektedir. Nitroselüloz bazlı yakıtlara genellikle Difenilamin, Etil Sentralit ve 2-Nitro-difenilamin olarak bilinen stabilizör maddelerinin ilave edildiği görülmektedir. Tez çalışmasında çift baz (DB) içerikli klasik yakıt numuneleri kullanılmıştır. Bu yakıt numunesi içerisindeki stabilizörlerin miktarlarının değişimi analiz edilerek aktivasyon enerjisi bulunmaktadır. Bu çalışmada stabilizör ve ısı akış değerlerinden elde edilen aktivasyon enerjisi kullanılarak numunelerin yapay yaşlanma ile belirli sıcaklık derecelerinde ömürlerinin belirlenmesi süreci değerlendirilmiştir. Doğal yaşlanmış veya yapay yaşlanma ile yaşlandırılmış olan numunenin aktivasyon enerjileri numune ömür durumunun belirlenmesinde temel kriteri oluşturmaktadır. HPLC ve HFC cihazları ile aktivasyon enerjileri hesaplanmıştır. HPLC cihazı ile hesaplanan aktivasyon enerjileri, AOP 48 Edition 2'ye göre değerlendirildiğinde numunelerin ömrü, en düşük 34 yıl olurken, HFC cihazı ile hesaplanan aktivasyon enerjileri STANAG 4582 'ye göre değerlendirildiğinde ise numunelerin ömrü en düşük 111 yıl olarak bulunmuştur. Bulunan ömürlerden numunelerin kararlı olduğu belirlenmiştir.

When the ammunitons which are used at defense industry, is evaluated in terms of production costs, long terms availability is comes priority. Because of that, in conformity with standarts which are using at defense industry, while the production period, some stabilizers are added to ammunition, in order to be provide stability during long periods of time. It seems that,some substances which are named as Difenilamin, Etil Sentralit and 2-Nitro-difenilamin, are added to nitrocellulase based propellants. These chemicals are know as stabilizers. The activation energy is found by means of analizing, changing of amount of stabilizers within the sample.İn this study, by means of using activation enegy which is obtained from heat flow datas, determination of sample life period has been evaulated with artificial aging. Finding life period of sample, the activation energy of the naturel aging sample and artifical aging sample is foundamental criteria. Activation energies were calculated with HPLC and HFC devices. When the activation energies calculated with the HPLC device were evaluated according to AOP 48 Edition 2, the lifetime of the samples was found to be at least 34 years, and when the activation energies calculated with the HFC device were evaluated according to STANAG 4582, the lifetime of the samples was found to be at least 111 years. It was determined that the samples were stable from the lifetimes found.