Kopenhag Okulu perspektifinden sınır ve sınır güvenliği kavramı

Abstract

Tez çalışmasının amacı, uluslararası ilişkilerde Kopenhag Okulu perspektifi çerçevesinde sınır ve sınır güvenliği kavramlarını inceleyerek, daha geniş bir güvenlik yaklaşımıyla sınır güvenliğine yönelik belli başlı parametreleri ortaya koymaktır. Tezde "güvenlikleştirme", "sektörel güvenlik" (askerî, sosyal, siyasi, çevresel, ekonomik güvenlik) ve "bölgesel güvenlik kompleksi" yaklaşımlarından faydalanılarak sınır güvenliğinin daha geniş perspektifte ortaya konması hedeflenmektedir. Tezin kuramsal çerçevesi Kopenhag Okulu'nun güvenlik anlayışı olmakla birlikte diğer güvenlik yaklaşımları ve sınır teorilerinden de yararlanılmıştır. Sınır kavramı literatürde birçok anlam çeşitliliğini içerisinde barındırmaktadır. En başta geleneksel olarak, devletlerin meşruluğu ve varlığının sembolü olması nedeniyle sınırların gerekliliğini savunan görüşler öne çıkmaktadır. Bunlar sınırların varlığını olumlayan "kapalı" anlamlı görüşlerdir. Bunun yanı sıra sınırların gereksiz olduğunu savunan, varlığını reddeden "açık" (open-borders) veya "sınırsız" (borderless) anlamlı görüşler de öne çıkmaktadır. Söz konusu anlamların yanı sıra sınır kavramına "geçişken-durağan", "statükocu-revizyonist" gibi çok geniş yelpazede anlam yükleyen birbirine zıt görüşler de mevcuttur. Diğer yandan sınır ötesi etkileşim ve değişim hızının artmasıyla birlikte küresel tehdit algılamalarında çeşitlilik de artmıştır. Sınır güvenliği denilince en başta, politik-askerî sektör ağırlıklı güvenlik akla gelmektedir. Oysa, sınır kavramının çok anlamlı karakteri, sınır güvenliği konusunda, seçmeci (eklektik) bir yaklaşıma olan ihtiyacı artırmaktadır. Uluslararası ortamda "tehdit, güvenlik ve özgürlük" sarmalındaki sürekli değişim sorunsalı, sınır ve sınır güvenliğine yönelik geniş açısı ve optimum seviyede bakışı olan bir yaklaşım ile çözülebilir. Kopenhag Okulu'nun, devlet temelli klasik yaklaşımları eleştirmesi yönünden öne çıktığı bilinmektedir. Daha çok devlet temelli yaklaşımların unsuru olarak algılanan sınır ve sınır güvenliği kavramlarının, Kopenhag Okulu perspektifinde ortaya konması bir çelişki olarak görülebilir. Bununla beraber, uygulamada sadece askerî ve sert güç temelli güvenlik yaklaşımı, algısal, tarihsel ve kurumsal birçok sorunu çözümlemede yetersiz kalmakta, asıl sorunun kendisini inşa etmektedir. Oysa, gücü realizmin, barışı ise idealizmin ürünü olarak gören Buzan'a göre güvenlik, her iki uç arasında yer almakta, orta yolu tercih etmektedir. Bu bağlamda Kopenhag Okulu'nun genişletilmiş güvenlik anlayışının, genel kabul gören bir sınır güvenliği anlayışı ortaya konuluncaya kadar, çözümcül, uygulanabilir ve optimum seviyede sınır güvenliği anlayışına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada bağımlı değişken sınır güvenliği, bağımsız değişken Kopenhag Okulu güvenlik sektörleri olarak alınmıştır. Bu çerçevede güvenlik sektörlerinin, sınır güvenliği üzerindeki olası etkilerinin incelenmesi suretiyle daha geniş perspektifte sınır güvenliği anlayışına katkı sağlaması hedeflenmektedir. Tez, temelde literatüre dayalı nitel bir sosyal bilim çalışmasıdır. Ayrıca, tezde, nicel veriler, grafik ve raporlardan da yararlanılmıştır. Elde edilen veriler, tümevarımcı, geriçıkarımcı ve yorumsamacı (hermenötik) bir yöntemle analiz edilmiştir. Devlet düzeyinde analizin esas alındığı çalışmada, bölgesel ve küresel alt sistem düzeylerinden de yararlanılmıştır. Devletlerin sınır ve sınır güvenliği politikalarının, bölgesel ve küresel güvenlikten etkilenmemesi ve birbirinden ayrı düşünülmesi imkânsızdır. Sınırlar, devletler için güvenliğin yanı sıra önemli fırsat ve etkileşim alanları, diplomasi ve kalkınma merkezleridir. Bu nedenle, sınır güvenliğinde, güvenlik ve özgürlük dengesinin sağlanması önceliklidir. Ayrıca, sınır güvenliğinin ülke içerisinde, sınır hattında ve sınırın ötesinde birbirine bağlı önlemler bütünü olarak ele alınması, sınır güvenliği stratejilerinin iç ve dış politikalar ile uyumlu olması önemlidir. Sınırların hem devletler arası etkileşimin fiili başlangıç noktası olması, hem de birçok tehdit faktörünü içinde barındırması nedeniyle sınır güvenliği konularına güvenlik çalışmalarında daha fazla yer verilmesi tavsiye edilmektedir.

The objective of the thesis is to examine the concepts of border and border security within the framework of the Copenhagen School perspective in international relations and to reveal the main parameters for border security with a broader security approach. In this context, the thesis aims to put forward border security in a broader perspective by using the Copenhagen School's "securitization", "sectoral security" (military, social, political, environmental, economic security) and "regional security complex" approaches. Although the theoretical framework of the thesis is the Copenhagen School's security concept, other security concepts and border theories have also been utilized. The border concept has heterogeneous meanings in literature. First of all, traditionally, since the borders are the symbol of legitimacy and existence of states, the opinions suggesting the necessity of borders come to the fore. These are "closed" meaningful views that affirm the existence of boundaries. Moreover, "open-borders" or "borderless" meaningful views that argue that borders are unnecessary and deny their existence come to the fore. In addition to these opposite meanings, there are also opposing views that ascribe a wide range of meanings to the concept of border, such as "transitive-static" and "status quoist-revisionist". On the other hand, as cross-border interaction and the speed of change is increasing, the diversity in global threat perceptions has also raised. When border security is considered, the political-military sector security comes to mind first mostly. However, the heterogeneous character of the border concept increases the need for an selective (eclectic) approach to border security. The problem of the constant change in the spiral of "threat, security and emancipation" in the international environment can be solved with a broader and optimum perspective approach to border and border security. It is known that the Copenhagen School stands out in terms of its criticism of state-based classical approaches. It can be seen as a contradiction that the concepts of border and border security, which are perceived as the elements of state-based approaches, are put forward in the perspective of the Copenhagen School. Nonetheless, in practice, only the military and hard power-based security approach is insufficient to solve many perceptual, historical and institutional problems, and builds the real problem itself. Infact, according to Buzan, who sees power as the product of realism and peace as the product of idealism, security is located between both extremes and prefers the middle way. In this context, it is thought that the Copenhagen School's widened security perspective will contribute to a solution-oriented, feasible and optimum level of border security understanding until a generally accepted understanding of border security is put forward. In the study, the dependent variable was taken as border security and the independent variable as Copenhagen School security sectors. In this regard, security sectors are aimed to contribute to the concept of border security in a widened perspective with possible effects of security sectors on border security being examined. The thesis is basically a qualitative social science study based on literature. In addition, quantitative data, graphs and reports were used in the thesis as well. The obtained data were analyzed by an inductive, reductive and hermeneutic method. In the study in which state level analysis is taken as as a basis, regional and global subsystem levels are also utilized. It is impossible for the border and border security policies of states not to be affected by regional and global security and to be considered separately from each other. Borders are important areas of opportunity and interaction, diplomacy and development centers, as well as security for states. Therefore, ensuring a balance of security and emancipation is a priority in border security. Furthermore, it is important that border security is considered as a set of interconnected measures within the country, along the border line and beyond the border, and that border security strategies are compatible with domestic and foreign policies. Since borders are both the actual starting point of inter-state interaction and contain many threat factors, it is recommended that border security issues be given more attention in security studies.