Fahreddin er-Râzî'nin Tefsîr-i Kebîr'inde cennet tasvirleri

Abstract

Bu çalışmada, Fahreddin er-Râzî'nin Tefsîr-i Kebîr adlı eserinde bazı cennet tasvirleriyle ilgili yorumları içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışma iki bölümden ibaret olup, birinci bölümde Râzî'nin hayatı, ilmî şahsiyeti, fikrî mücadelesi ve Tefsîr-i Kebîr adlı eserinin özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise cennet kavramının anlam alanı ile Râzî'nin, Tefsîr-i Kebîr adlı eserinde cennet âyetleriyle ilgili yorumları ele alınmıştır. Kur'ân-ı Kerîm ve hadislerde müminler için ebedî saâdet yeri olarak vaad edilen cennet nimetleri, salih amel ve takvâ derecesine göre farklılık arz etmektedir. Geçmişten günümüze merak konusu olan cennet tasvirleri birçok müfessir tarafından izah edilmeye çalışılmıştır. Yaşadığı yüzyılın büyük âlimlerinden biri kabul edilen Râzî de Kur'ân'ı, sahip olduğu engin bilgi birikimiyle yorumlamaya çalışmış, dirâyet tefsirini üst seviyeye çıkarmayı başarmıştır. Râzî, cennet âyetlerini tefsîr ederken genellikle dirâyet metodunu kullanmakla birlikte âyetlerle ilgili hadisleri ve rivâyetleri zikretmeyi ihmal etmemiştir. Cennetin mahiyeti konusunda bilgi veren âyetler gayb âlemiyle alakalı olduğu için bunlar hakkında kesin bir söz söylemek mümkün değildir. Dolayısıyla Râzî de bunun farkında olarak aklının bir yere kadar işlediğini itiraf etmiş ve cennet tasvirlerini müteşâbihlik ilkesi ve nüzul dönemi verilerine göre yorumlamaya çalışmıştır.

In this study, Fakhr al-Din al-Râzî's comments on some descriptions of paradise in his work named Tafsîr-i Kebîr were evaluated by content analysis method. The study consists of two parts, and in the first part, information is given about Râzî's life, his scientific personality, his intellectual struggle and the characteristics of his work called Tafsîr-i Kabîr. In the second part, the meaning of the concept of paradise and Râzî's interpretations of the verses of paradise in his work called Tafsîr-i Kabîr are discussed. The blessings of paradise, which is promised as a place of eternal bliss for believers in the Qur'an and hadiths, differ according to the degree of righteous deeds and taqwa. The descriptions of paradise, which have been the subject of curiosity from past to present, have been tried to be explained by many commentators. Râzî, who is accepted as one of the great scholars of his century, tried to interpret the Qur'an with his vast knowledge and succeeded in raising the interpretation of wisdom to the highest level. While tafsiring the verses of paradise, Râzî generally used the method of insight, but he did not neglect to mention the hadiths and narrations related to the verses. Since the verses that give information about the nature of paradise are related to the realm of the unseen, it is not possible to say anything definite about them. Therefore, Râzî, being aware of this, confessed that his mind worked to a certain extent and tried to interpret the descriptions of paradise according to the principle of mutashabihism and the data of the descent period.