Şerhu’l-Akâid Ve Kelâmî Değeri Üzerine Bir Deneme

Abstract

Şerhu’l-Akâid, Kelâm ilmi için önemli bir eserdir. Eser, asırlarca medrese ders müfredatındakelâm ders kitabı olarak okutulmuştur. Bunun sebebi, kendisinden önceki kelâmîkonuları kısa ve anlaşılır bir metotla özetlemesidir. Şerhu’l-Akâid’in teolojik bir içeriğesahip olması, onun kelâmî olarak farklı açılardan değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır.Çalışmada Şerhu’l-Akâid adlı eser; metot, içerik ve literatür açısından incelenerekkelâmî değeri üzerine bazı tespitlerde bulunulmuştur. Böylece eser ve eserin Müslümandüşünce açısından ne anlam ifade ettiğine ilişkin çözümlemeci bir yargıya ulaşılmayaçalışılmıştır.Şerhu’l-Akâid, Sa’duddîn Mes’ûd b. Fahreddîn et-Teftâzânî tarafından Ömer en-Nesefî’nin kelâm metni olan Akâidu’n-Nesefî üzerine yazılmış şerhlerin en meşhurudur.Eserin bu ünü, onun kelâm alanındaki klasik eserlerden biri olmasına neden olmuştur.Şerhu’l-Akâid’in, konuları işlerken kullandığı metotta iki temel unsur bulunmaktadır.Bunlardan ilki, eserin klasik kelâm sorunlarına göre sade ve kısa bir şekilde hazırlanmışolmasıdır. İkincisi ise hem rakip mezheplerin görüşlerini mukayeseli olarak vermesihem de bu görüşlerin kısmen felsefesini yapmasıdır. Bu yönüyle Şerhu’l-Akâid’i, kelâmeseri olmasının yanı sıra bir kelâm felsefesi girişimi olarak da görmek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Kelâm, şerh, Teftâzânî, Şerhu’l-Akâid, Akâidu’n-Nesefî.

“Sharh al-Aq?id” is an important work for the science of the Kal?m. As a course book,Sharh al-Aq?id has been taught in the curriculum of madrasa for many centuries. Thereason of Sharh al-Aq?id for being preferred as a course book is to summarize theprevious theological matters in a simple and understandable way. The fact that Sharhal-Aq?id has a theological content, it needs to be evaluated from different angles. In thestudy, It has made some determinations on the theological value of Sharh al-Aq?id, asmethod, content and literature. Thus, an attempt was made to reach an analytical judgmenton the work and what mean in terms of Muslim thought.Sharh al-Aq?id edited by Teft?z?n? is the most famous of the sharhes on “Aq?id an-Nasaf?” is Omer an-Nasaf?’s theology text. This reputation of the work has caused itto be one of the classical works in the field of kal?m. There are two basic elements inthe method of Sharh al-Aq?id used when describing the theological issues. The first of these is that it is prepared in a simple and short way according to the classical kal?mproblems. The second one is to give competing views of the rival sects in a comparativeway and also partly to make their philosophy. In this respect, it is possible to see Sharhal-Aq?id as a kal?m philosophy effort as well as being a work of kal?m.Keywords: Kal?m, sharh, Teft?z?n?, Sharh al-Aq?id, Aq?id an-Nasaf?.