Çakır, Mumine2025-01-212025-01-2120222667-5641https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.61988https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1170217https://hdl.handle.net/20.500.12587/23055Nazire ve nazirenin bir uzantısı kabul edilen tazmin geleneği, klasik Türk edebiyatının sınırları önceden çizilmiş; çağları ve mekânları birbirinden uzak şairleri birleştiren, genç şairlerin yetişmesinde bir okul görevi gören, daha iyiye daha güzele ulaşabilmek için şairlerin birbirleriyle yarışmalarını sağlayan önemli sanat anlayışlarındandır. Nazirenin özelliklerini taşıyan ve bir çeşit nazire kabul edilen tazminde ise nazireden farklı olarak model alınan gazelin bir mısraı alıntılanır ve çoğunlukla da kimin şiirinden alınmışsa o şairin mahlası zikredilir. Eğer mısra, bir mısra-ı berceste ise mahlas zikredilmez. Bu gelenek çerçevesinde tazmin yazan şairlerden birisi de Kavsî-i Tebrîzî’dir. XVII. yüzyılda Tebriz’de doğmuş olan şair, Azerbaycan ve Osmanlı sahasının önemli şairlerindendir. Birçok şairin gazellerine nazireler yazmış ve şiirlerini tazmin etmiştir. Bu şairlerden en çok gazelini tazmin ettiği şair ise Türk edebiyatının en önemli şairlerinden olan Fuzûlî’dir. Onun on sekiz gazelini tazmin etmiştir. Fuzûlî’nin dışında iki tane Ali Şir Nevâyî’nin, iki tane Vahîd-i Kazvînî’nin ve bir tane de Aka Râzî’inin gazelini mahlaslarını zikrederek tazmin etmiştir. Bunların dışında dokuz tane de alıntıladığı mısraı kimden aldığını zikretmeden yazdığı tazminleri vardır. Bunların sayısı da dokuzdur. Kavsî’nin tazminlerinde örnek / model alınan şiirlerle aynı vezin, kafiye ve redif kullanılmakla birlikte beyit sayılarında farklılık söz konusudur. Kavsî, genellikle model aldığı gazellerden daha fazla beyitle tazminlerini yazmıştır. Kullanılan ortak redifler sayesinde şiirlerin muhtevaları genellikle aynı olmakla birlikte Kavsî, Fuzûlî’nin gazellerindeki hayallere ve mazmunlara bağlı kalmamıştır. Fuzûlî’den farklı mazmunlar ve hayaller kullanarak taklitten uzak, kendine özgü ve orijinal tazmin gazeller yazmıştır. Fuzûlî’ye göre daha hareketli, daha dışa dönük ve daha neşeli gazeller ortaya koymuştur.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessTarihEdebiyatEdebi Teori ve EleştiriArticle17239942410.7827/TurkishStudies.619881170217