Emîrüşşü‘Arâ Mu‘İzzî Dîvânında Farsça Şiir Söyleyen Şairlerin Yeri

Abstract

Büyük Selçuklu Devleti sarayında Meliküşşü„arâ unvanıyla yarım asrı aşkın bir sürede bulunan Emîr Mu„izzî (öl. 518-521/1124-1127), Selçuklu tarihi ve kültürü açısından önemli bir edebî şahsiyettir. Sultan Alp Arslan?ın şairi olan babası Burhânî sayesinde çocukluğundan itibaren saray çevresinde yaşayan ve İran edebiyat tarihinin önde gelen kaside şairlerinden olan Mu„izzî?nin 19.000 beyit civarındaki dîvânı, Selçuklu tarihi, edebiyatı ve kültürü açısından çok önemli ve değerli bir kaynaktır. Methiye konulu şiir yazma özelliğiyle esas kimliğini kazanmış olan Mu„izzî?nin, dîvânında andığı çok sayıda Farsça şiir söyleyen önemli ve meşhur şairler bulunmaktadır. Mu„izzî?nin, bu şairler arasında „Unsurî ve Ferruhî gibi bazı şairleri örnek aldığı şiirlerinde hissedilmektedir. Mu„izzî?nin, çeşitli yönleriyle dîvânında Şehîd-i Belhî (öl. 927), Rûdekî (öl. 941), Dakîkî (öl. 976-980), Firdevsî (öl. 1022-1026), Ferruhî (öl. 1038), „Unsurî (öl. 1039-1040), „Ascedî-i 107 Mervezî (öl. 1040), Katrân-i Tebrîzî (öl. 1089?dan sonra), Mes„ûd Sa„d-i Selmân (öl. 1121) ve Zeynebî-i „Alevî-i Mahmûdî (öl. 12. yy.) gibi şairlere yer vermesi, onun şairlik yönünü ve bu şairlerin birtakım özelliklerini göstermektedir. Çalışmanın amacı Mu„izzî tarafından dîvânda zikredilen bu şairler ve bu şairlerin şiirleri hakkında örneklerin sunulması ve değerlendirmelerin yapılmasıdır.

Am?r Mo„ezz? (518-521/1124-1127), who was on duty as Maliku?s-shu„ar? in Seljuk Palace, is an important literary figure in the history and culture of Seljuks. Thanks to his father, Burh?n?, who was Sultan Alp Arslan?s poet, Mo„ezz? who lived around the palace has his a with 19.000 verses especially consisting of poems written for Seljuk sultans and statesman since his childhood. There are many important and famous poets who read Persian poems in the d?w?n of Mo„ezz? who got his fame with his poems of praise. It is felt that in his poems Mo„ezz? took some poets as an example such as “Unsur? and Farruh?”. The fact that Mo„ezz? gave place in his d?w?n to such poets as Sah?d-i Balh? (d. 927), R?dak? (d. 941), Dak?k? (d. 976-980), Firdows? (d. 1022-1026), Farruh? (d. 1038), Unsur? (d. 1039-1040), Ascad?-i Marvaz? (d. 1040), Katr?n-i Tabr?z? (d. after 1089), Mas„?d Sa„d-i Salm?n (d. 1121) and Zaynab?-i Alev?-i Mahmûd? (d. 12. yy.) shows his features in poetry and certain features of the poets in question. The aim of this study is to give examples of the poets mentioned in the d?w?n of Mo„ezz? and evaluate them.