Şerif Mardin Ve Aydın Meselesi: Dönemsel Ve Düşünsel Bütünlüğü İçinde Bazı Soru(N)Lar

Abstract

Entelektüel sorunu Türk düşüncesinin temel tartışma alanlarından biridir. Bu tartışmanın özellikle 1980’lerde yoğunlaştığı söylenebilir. 1980 ve sonrası, sivil toplum, anti-Kemalizm tartışmalarının da yoğunlaşmaya başladığı bir dönemdir. Şerif Mardin de diğer yazdıklarının yanı sıra, entelektüel tartışmalarında da ‘80 öncesi ve sonrası yazdıklarıyla önemli bir isimdir. Şerif Mardin’in entelektüel üzerine görüşlerini incelerken, uluslararası literatürü de göz önünde tutmamak meseleyi anlamayı eksik bırakacaktır. O yüzden bu makalede önce alandaki kuramsal tartışmalar incelenecektir. Bunlardan da özellikle entelektüel sorununu iktidarla ilişkileri üzerinden ele alan çalışmalar üzerine odaklanılacaktır. Daha sonra, Türk düşüncesinde aydın tartışmalarının kabaca ve genel hatları sunulacaktır. Öte yandan, 1980’lerin düşünsel atmosferini ve Şerif Mardin’in bu atmosfer içerisinde nasıl konumlandığını da dikkate almak gerekir. Son olarak da, Şerif Mardin’in entelektüel konusundaki görüşleri irdelenecektir. Mardin’in erken dönem metinleri ile ‘80 sonrası metinleri arasında nasıl bir farklılık ya da süreklilik olduğu temel tartışma noktalarından biridir. Mardin’in ‘80 sonrası metinlerinin merkezi kavramı olan ‘daemon’ üzerinde ise bilhassa durulacaktır. Mardin’in metinlerine bütünsel bakıldığı zaman, onun değerlendirmeleri ve tartışmalarının Türk entelektüeline ilişkin tartışmalarda nasıl bir konum işgal edebileceği üzerine değerlendirmelerle tartışma sonlandırılmaktadır.

The intellectual problem is one of the main areas of discussion of Turkish thought. It can be said that this discussion was intensified especially in 1980s. The 1980s was a period when civil society and anti-Kemalism debates began to concentrate. Şerif Mardin, among other things, is an important name in his intellectual debates with his writings before and after ‘80. When examining the views of Şerif Mardin on intellectual aspects, failure to consider the international literature will be an incomplete analysis. Therefore, this article will first examine the theoretical debates in the field. Of these, the focus will be on those studies that deal with the intellectual problem through its relations with power. Then, a roughand general outline of the intellectual debate in Turkish thought will be presented. On the other hand, it is necessary to consider the intellectual atmosphere of 80s and how Şerif Mardin is positioned within this atmosphere. Finally, the views of Şerif Mardin on his intellectual subject will be examined. One of the main points of discussion is how there is a difference or continuity between earlyand post-80 writings of Mardin. The concept of ‘daemon’, which is thecentra lconcept of Mardin’s post-80 debates, will be emphasized in particular. When the writings of thoughts of Mardin are considered holistically, the discussion ends with the evaluations on how the evaluations and discussions can occupy a position in the discussions about theTurkish intellectual.