HAŞİM BEY MECMUASI EDVAR BÖLÜMÜNÜN KAYNAKLARI

Abstract

Haşim Bey Mecmuası 1852 ve 1864 tarihli olmak üzere iki kez basılmıştır. 1852 baskısında edvar bölümü yoktur. 1864 tarihli ikinci baskısı ise iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Haşim Bey'in de "Edvar" olarak tanımladığı müzik teorisi konularını içermekte, ikinci bölüm ise Güftelerin yer aldığı bölümdür. Haşim Bey Mecmuası edvar bölümü üzerine çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Haşim Bey Mecmuasının kaynakları üzerine ise herhangi bir çalışma yoktur. Bazı çalışmalarda, Haşim Bey'in hangi eserlerden alıntı yaptığına değinilmişse de bu kaynaklarda detaylar verilmemiştir ve eksikler vardır. Haşim Bey Mecmuasının ilk basılı edvar olması ve edvar geleneğinin son örneklerinden biri olması nedeniyle hangi kaynaklardan yararlanıldığının belirlenmesinin, hangi eserlere ve hangi döneme ışık tuttuğunun ortaya konulması açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Kaynak bilgisi verilmeyen yazılı ya da basılı kaynaklar üzerinde yapılan çalışmalarda, "kaynak tespit" çalışmalarının yapılmasının çalışmanın güvenilirliği açısından önemli olduğu söylenebilir. Çeviri ya da çeviri kritiklerin yapıldığı çalışmalarda bu tür "kaynak tespit" çalışmalarına yeterince yer verilmediği görülür. Bu çalışmada, Haşim Bey'in "Haşim Bey Mecmuası" ya da "Edvar" olarak bilinen eserinde, dolaylı ya da direk alıntı yaptığı kaynaklarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla, öncelikle Haşim Bey'in işaret ettiği müelliflerin eserleri, ardından da yakın dönemlerde yazılı ya da basılı eserler incelenmiştir. Tespit edilen kaynak eserler, bu eserlerden yararlanılan bölümler ve dikkat çeken özellikleri ile karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur. Haşim Bey mecmuasında, yararlanılan kaynaklardan direk ve dolaylı alıntılar yapıldığı, bu kaynakların, adı belirtilen ve belirtilmeyen kaynaklar olarak iki şekilde sınıflandığı görülmüştür. Adı belirtilen ve adı belirtilmeyen kaynaklar tablolar halinde sunulmuştur