Yenilmesi Mübah Görülen Hayvanlar İle İlgili Hadis Rivâyetlerinin Değerlendirilmesi

Abstract

Helal ve haramların tespitinde Kur’ân ve sünnet/hadisin ilk müracaat kaynakları olduğu bilinmektedir. İslam alimleri, helalliğin belirlenmesinde, her şeyin aslen helal ve mübah olduğu ilkesini esas almışlar, bizzat Allah tarafından bildirilenler ve hakkında açık bir nas bulunanlar dışında hiçbir haram bulunmadığını Kur’ân âyetlerinden delillendirerek ortaya koymuşlardır. Buna göre Kur’ân’da yasaklığı bildirilen, leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesilmiş hayvan dışındakiler helal kılınmıştır. Bu ilke esas olmakla birlikte, âyetlerde Hz. Peygamber’in tayyibâtı helal habâisi haram kılacağının belirtilmesi, hayvan etlerinin helal ve haramlığının belirlenmesinde Hz. Peygamber’in yetki sahibi olduğunu ifade ettiği gibi, Kur’ân’da helal-haramlığı belirtilmemiş olan şeylerin; güzel, hoş ve temiz olanlarının helal, pis, çirkin ve zararlı olanlarının haram kabul edilmesine imkan tanımaktadır. Yenilmesi mübah görülen azımsanmayacak sayıda hayvan, hadis rivâyetlerine konu olmuştur. Etlerinin yenilmesine cevaz verilen hayvanların tespiti bize bir liste sunmaktan öte, helalliğin kriterlerini tespit imkanı sağlayacaktır. Bu rivâyetlerin bir araya getirilerek bir bütünlük içerisinde değerlendirilmesi, Hz. Peygamber’in hayvan etlerinin helalliği konusundaki yaklaşımlarını kavrama imkanı sağlayacak ve bu konuda hangi kriterleri esas aldığını tespitte yardımcı olacaktır. Ayrıca rivâyetlerde yenilmesi mübah görülen hayvanlarla ilgili mezheplerin mübah-mekruh-haram çizgisinde vermiş oldukları farklı hükümler, bu sebeple ortaya çıkan ihtilaflar ve bu ihtilaflarda hadis rivâyetlerinin rolü, değerlendirilmesi gereken hususlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

It is known that Qur’?n and sunnah/hadith are the primary resources when determining the halal and haram. When determining if anything is halal or not, Islamic scholars accept all to be originally halal and licit, and evidencing from the verses of the Holy Qur’?n they state that there is no haram except the ones directly stated by Allah and the ones a clear ruling has been given. Accordingly, consumption of all animals is permitted except the meat of dead animals, blood, swine and the meat of animals offered to other than Allah. This being the very fundamental principle, Qur’?n verses stating that “... The Prophet Muhammad allows what is good (and pure), and prohibits what is bad (and impure)”, authorizes The Prophet to determine which animals are halal and which are haram. This also allows what is good, nice and pure to be considered as halal, and what is bad, impure and harmful to be considered as haram, if it has not been ruled as halal or haram in the Qur’?n. A good many animals have been mentioned in the hadith narratives that the consumption of their meats are permitted. Evaluating the animals whose meats are permitted for consumption would give us a criteria to assess what is halal, rather than a list of halal animals. Collecting these hadith narratives in a single resource and evaluating them as a whole would allow us to understand The Prophet’s approach on assessing which animals are halal, and would help us determine the related criteria. Also different judgements-opinions in the line of mub??-makruh-?ar?m (licit –licit uot advisable, disgusting- illicit) given by mezheps, related to the animals considered as eatable with respect to narrratives, causing controversies and the role of hadidth narratives in these controversies are subjects to evaluate.