TuRİzM SEKTÖRÜNDE FAİz ORANI VE Döviz KURUNUN KARLıLıK UZERİNDEKİ ETKİsİ

Abstract

Sermaye Varlıklarını Fiyatlandırma Modeli ile ortaya atılan birfinansal varlığın getirisinin sistematik riske bağlı olarak belirlenebileceği görüşü, zamanla farklı değişkenlerin getiri üzerindeki etkisinin tespit edilmesi ile geliştirilmiştir. Bununla birlikte sistematik riskin fiyat, getiri, karlılık, değer üzerindeki etkisi pek çok çalışma ile ortaya konulmuştur. Maruz kalınan ancak çeşitlendirme ile ortadan kaldırılamayan risk olarak tanımlanan sistematik riskin iki önemli unsurufaiz riski ve kur riski olarak belirtilmektedir. Faiz oranları ve döviz kurunda yaşanan dalgalanmaların beraberinde getirdiği söz konusu risklerin aynı zamanda firmaların karlılıkları üzerinde de etkili olduğu görülmektedir. Bu anlamda, bu çalışma gerek niteliği itibariyle faiz oranındaki ve döviz kurundaki değişimden en çok etkilenecek sektörler arasında yer alması; gerekse Türkiye ekonomisinde özellikle cari dengenin sağlamasında önemli bir paya sahip olması nedeniyle turizm sektöründe iki önemli sistematik risk unsurunun farklı karlılık göstergeleri üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. B/ST'e kote olmuş 6 turizmfirmasının 20/0-20/9 dönemi verileri kullanılarak panel eşbütünleşme testleri ile değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişki ortaya konulmuştur. Döviz kuru ve faiz oranının firmaların özsermaye karlılıkları üzerindeki uzun dönemli etkisi Maki Eşbütünleşme testi ile incelenmiş, DOLS tahmineisi ile etkinin yönü ve katsayısı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular BİST'e kote turizmfirmalarının karlılıkları üzerinde her iki sistematik risk unsurunun da negatif etkisi olduğunu göstermektedir.

The Capital Asset Pricing Model asserts that the return on afinancial asset depends on systematic risk. Two important elements of the systematic risk are mentioned as interest risk and exchange rate risk. It has been reported in the literature that the risks associated with the jluctuations in interest rates and exchange rates also have a signifıcant effect on the profitability offirms. In this sense, this study will examine the effect of two systematic risk factors on different profitability indicators in tourism sector. The tourism sector is among the sectors most affected by the changes in interest rates and exchange rates and also has a large share of the current account balance in supply in Turkey's economy. By using panel cointegration tests the long-term relationship between the variables were demonstrated with the data of 2010-2019 period of 6 tourism companies listed in BIST. The long-term effect of exchange rate and interest rate variables on the return on equity of firms was examined by Maki Cointegration test, and the direction and coefficient of impact were determined by DOLS estimator. The findings show that both systematic risk factors have a negative effect on the profitability oftourism companies listed in BIST