Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren Hattında İstasyon Yerlerinin Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Destekli 0-1 Hedef Programlama Modeli

Abstract

Yüksek hızlı tren (YHT), güvenli, konforlu ve verimli bir ulaşım modudur. Yüksek yolcu kapasitesi ve kısa seyahat süresi sunma yeteneği nedeniyle, YHT, birçok ülkede ve Türkiye’de son zamanlarda şehirler arası ana trafik koridorlarının trafik yükünü hafifleten başlıca araçlardan biri haline gelmiştir. Son yıllarda, Türkiye’de demiryolu ağını genişletmek amacıyla yatırımlar yapılmakta ve bunun için büyük bütçeler ayrılmaktadır. Bu kapsamda, yüksek hızlı tren hatlarından biri olan Ankara-Sivas yüksek hızlı tren hattının inşası ise devam etmektedir. Bu çalışmada da ulaşım planlamanın önemli adımlarından biri olan istasyon yerlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Hattın tercih edilebilirliğinin arttırılması ve hat verimliliğinde istasyon yerlerinin belirlenmesi ve optimizasyonu büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada, önce analitik hiyerarşi prosesi ile Ankara-Sivas YHT üzerinde muhtemel istasyon yerlerinin önem ağırlıkları belirlenmiştir. Daha sonra önem ağırlığı, maksimum nüfus ve merkeze yakınlık hedeflerinin sağlanması amacı ve özel kısıtlar ile birlikte hedef programlama modeli kurulmuştur. Model ILOG programı kullanılarak çözülmüş ve optimum istasyon sayısı ve yerleri belirlenmiştir. Sonuçta, hat üzerinde dört istasyon yeri belirlenmiştir.

The high-speed rail (HSR) system is a safe, comfortable, and efficient transportation mode. Due to its ability to high passenger capacity and provide short travel times, HSR has become one of the major tools to alleviate the traffic burden of some main traffic corridors in many cities and in Turkey. In recent years, it is made the new investments to expand the railway network in Turkey and big budgets are allocated for it. The construction of the Ankara-Sivas HSR line, which is one of the HSR lines, continues. The aim of this study is to determine the station locations which are one of the important steps of transportation planning. It is of great importance to increase the preferability of the line and to identify and optimize station locations in line efficiency. In this study, firstly the importance weights of possible stations on the Ankara-Sivas HSR line are determined with analytic hierarchy process. Then the goal programming model has been established for the aim of providing importance of weight, maximum population, proximity to center and special constraints. The model is solved using the ILOG program and the optimum station number and location are determined, and four station locations are identified.