Şahinde (buteo buteo) bulbus oculi ve intraorbital kasların (musculi bulbi) morfolojik incelenmesi

Abstract

Yapılan bu çalışmada erişkin 10 adet şahine (Buteo buteo) ait toplam 20 adet bulbus oculi kullanıldı. Bulbus oculi ve lens’e ait morfometrik veriler tanımlandı, sağ ve sol göze ait değerler “Eşleştirilmiş İki Grup Arasındaki Farkların Testi” ile değerlendirildi ve güven aralığında yapılan test sonuçlarına göre anlamlı bir fark bulunmadı (p?0,05). Sclera’nın histolojik incelemesinde equator bölgesinde ossiculorum sclerae olarak tanımlanan kemik plakalar gözlendi. Kemik plakaların içerisinde sinuzoidal boşluklar tanımlandı. Bu kemik plakların alt kısmında kendisinden bağ doku ile ayrılan içerisinde kondrosit ve kondroblastların bulunduğu kıkırdak bir doku gözlendi. Bulbus oculi’nin hareketinden sorumlu olan intraorbital kaslar; m. rectus dorsalis, m. rectus ventralis, m. rectus nasalis, m. rectus temporalis, m. obliquus dorsalis ve m. obliquus ventralis’ten oluşmaktaydı. Ayrıca, bulbus oculi’den orijin alarak membrana nictitans’a bağlanan m. pyramidalis membrana nictitantis ve m. quadratus membrana nictitantis belirlendi. Düz seyirli kaslar ile m. obliquus ventralis’in for. opticum’un çevresinden, m. obliquus dorsalis’in ise septum interorbitale’nin nasal kısmından köken alarak sclera’ya bağlandığı belirlendi. M. pyramidalis membrana nictitantis ve m. quadratus membrana nictitantis’in ise sclera üzerine bağlanarak, tendo pyramidalis ile membrana nictitans’ı hareket ettirdiği belirlendi. Göz kaslarının morfometrik verileri ve sclera’ya tutunan bağlanma tendolarının şekli tanımlandı.

In this study, a total of 20 eyeballs belong to 10 adult buzzards (buteo buteo) were examined. Morphometric data of eyeballs and lens were described and value of right and left eyes were evaluated with “paired sample t-test” and significant difference was not found (p≥0.05). Bony plates described as scleral ossicles were observed in equator region of sclera in histological investigation. Sinusoidal cavities were noticed in bony plates. A cartilage containing chondrocytes and chondroblasts in it in lower part of these bony plates were seen. Intraorbital muscles, dorsal rectus, ventral rectus, nasal rectus, temporal rectus, dorsal oblique and ventral oblique were responsible for the movement of bulbus oculi. Also, pyramidalis and quadratus muscles that originated from bulbus oculi and attached to nictitating membrane were determined. It was detected that rectus muscles and ventral oblique muscle originated from the surrounding of optic foramen and dorsal oblique muscle originated from nasal part of interorbital septum and attached to sclera. Pyramidalis and quadratus muscles were stated to be attached to sclera and to responsible for the movement of nictitating membrane. Morphometric data and junction formation of the insertion tendon of intraorbital muscle to the sclera were identified.