Halil Nihat Boztepe'nin hayatı, eserleri ve fikirleri

Abstract

ÖZET Halil Nihat Boztepe'nin edebiyat tarihimizdeki yerini sağlamlaştırmak ve O'nu eserleriyle, şahsiyetiyle ve fikirleriyle daha iyi anlamak ve anlatmak amacıyla bu biyografi incelemesine koyulduk. 1882'de doğan, 1949'da vefat eden, 1908 yılından itibaren devrin tanınmış gazete ve dergilerinde yazı ve şiirlerini yayınlayan Halil Nihat'ın hiç de yadsınamayacak bir edebî yönü vardır. Yayınlamış olduğu dört şiir kitabı olan Sihâm-ı İlham, Âyine-i Devrân, Mahitâp, Ağaç Kasidesi, O'nun şiir yeteneğini ortaya koyduğu eserleridir. Sırf şiir faaliyeti yoktur Halli Nihat'ın, Nedim Divanı üzerine ilmi bir incelemesi, Fransız edebiyatından yaptığı tercümeleri, devrin gazete ve dergilerinde çok sayıda nesri (düz yazı) mevcuttur. 1927 yılında milletvekilliğe atanan Halil Nihat 1947' e kadar mebusluğunu sürdürmüş; zaten edebî faaliyetleri de sağlığı nedeniyle bu yıla kadar gidebilmiştir. Biyografi çalışmamızda herşeyden önce akademik yaklaşımın ışığındaki objektif bakış açısını kendimize düstur edindik. Bu perspektifle Halil Nihat'ın hayatını, mizacını, edebî yönünü geniş bir şekilde mevcut kaynaklarla incelemeye tabî tuttuk. Kendi yayınlamış olduğu eserleri şekil, dil, tema yönünden tahlil ederek inceledik. Halil Nihat'ın ilk ele aldığımız yönü hayatıdır. Hayatını, Doğumu ve Ailesi, Öğrenimi, Memuriyeti, Milletvekilliği, Hastalığı ve ölümü şeklinde tasnif ederek vermeye çalıştık. Halil Nihat'ın hayatından sonra mizacını da araştırarak incelemeye tabî tuttuk. "Yazarlık Hayatı" başlığı altında Halil Nihat'ın edebiyatla ilgisinin nasıl başladığını, devrin gazete ve dergilerindeki eserlerini incelemeye başladık. Yayınlanan bu eserlerini kronolojik olarak ele aldık ve bunları şiir, nesir, tercüme faaliyetleri olarak ayrı ayrı başlıklar altında İfade ettik. Devrin gazete ve dergilerinde yayınlanan eserlerinden sonra Halil Nihat'ın yayınlamış olduğu dört şiir kitabı olan Sihâm-ı İlham, Ayine-i Devrân, Mahitâp ve IAğaç Kasidesi adlı eserlerini yayımlanma sırasına göre ele alıp inceledik. İlmi araştırma eseri olan Nedim Divanı 'nı ve tercüme olarak yayımladığı Taraskonlu Tartaren adlı eserini vermeye çalıştık. Bu araştırmalarımızı, gerek eseri inceleyerek; gerekse eser hakkında yazılanlardan yola çıkarak desteledik. Halil Nihat'ın bütün şiirlerini içeren bir tahlile giriştik. İlk önce şiirlerindeki dil ve şekil üzerine bir incelemede bulunduk. Daha sonra şiirlerindeki üslûbunu ortaya koymaya çalıştık. "Şiirlerindeki Temalar" başlığında ise Halil Nihat'ın şiirlerinde geçen temaları tasnif etmeye başladık. Bu sınıflandırmayı sosyal, siyasî, edebî ve kendi benine yönelik temalar olmak üzere başlıklara ayırdık. Bu başlıkları da kendi arasında alt başlıklarla detaylandırdık. "Şiirlerinde Adı Geçen Şahıslar" başlığı altında da şiirlere konu ettiği şahısları nasıl ele aldığına şahıslar bazında teker teker değindik. Şiirleri yanında hafife alınmayacak nesir yönü de olan Halil Nihat'ın nesirlerini genel bir şekilde değerlendirdik. O'nun nesirlerini türlere ayırarak; nesir türleri başlıkları altında incelemeye çalıştık. II

ABSTRACT We set to this research of biography to increase Halil Nihat Boztepe's importance in our history of literature and to tell and understand him with his achievements, personalities and ideas. Halil Nihat, who was born 1882 and died in 1949, had an important literary aspect. He published his proses and poems in that period's famous newspapers and magazines since 1908. His four poem books which are Siham-ı İlham, Ayine-i Devrân, Mahitâp and Ağaç Kasidesi, show his capasity of poem. Not only he has capacity of poem but also he has a scientific research about Nedim Divanı and he has translations which are translated from French Literature to Turkish Literature and he has a lot of proses which are published in that period's newspaper and Magazines. He was appointed as an parliamentarian in 1927 and he worked in parliament as a member of Parliament until 1947. Already his study of literature went on until that time because of his health problems. Our principle that is in our biography working to obtain objective point of view with academic approach. We examined as we analysed his achievements language, theme, form. At first we examined Halil Nihat' s life. We tried to tell his life, family, education, official post, parliamentarian, illness and death, with present origins we researched his temperament after his lize. We started to research his achievements which are in that preiod's newspapers and magazines under the title (which is) "Aothorship Life" We showed his achievements up as chronologic, and we told them one by one as poem, prose, translation activities. After his achievements which are published in that period's famous newspapers and magazines, we examined his four poem books in order Siham-ı İlham, Ayine-i Devrân, Mâhitap and Ağaç Kasidesi. We tried to tell his scientific achievement, Nedim mDivanı, and his translation. Traskonlu Tantaren. We have got an analysis which contains his all poems. At first we did a search about his poem's language and form. After we tried to tell his style in, his poems. We started to classify Halil Nihat' s poems' theme under the title which is "The Themes in His Poems". We did that classification according to sorial, diplomatic and literary themes. We soparated those titles to bottom titles. We examined the characters which were used in his poems in the part of "The Character in His Poems". His proses are as important as his poeems. We examined his proses as general. We separated his proses and we tried to examine them under the title which is sort of proses. IV