Stratejik bir toprak: Musul (1914-1926)

Abstract

Yerlikaya, Çağlar, "Stratejik Bir Toprak: Musul (1914-1926)", Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2019. "Stratejik Bir Toprak: Musul (1914-1926)" adlı çalışmamız tarihimizden silip atamayacağımız Musul'un tarihi süreç içerisindeki evrelerini, stratejik önemini ve potansiyelinin farkına varılmasının ardından emperyalist devletlerin kirli pazarlıklarının sonucunda Osmanlı egemenliğinden alınıp nasıl sömürgeleştirilmek istendiğinin ortaya çıkarılması amacıyla hazırlanılmıştır. Bu çalışma Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı'nın yayınları ve yayımlanmış arşiv belgeleri başta olmak üzere TBMM Zabıt Ceridelerinden yararlanılarak oluşturulmuştur. Bu ana kaynakların dışında konuyla ilgili yazılmış kaynak niteliğindeki kitaplardan da yararlanılmıştır. Bu kitaplar; TTK Kütüphanesi, Kırıkkale Üniversitesi Kütüphanesi ve Ankara'da Halk Kütüphanelerinden temin edilerek gerekli incelemeler yapılmış ve ardından konunun yazım aşamasına geçilmiştir. Çalışmamızda olaylar kronolojik olarak ele alınmakla birlikte konular tümevarım yöntemiyle incelenmiştir. Asıl olarak bizim bu çalışmadaki amacımız, Musul'un hem muharebe kısmını hem de diplomasi kısmını bir arada vererek Musul konusuna geniş bir perspektiften bakma olanağını sağlamaktır. Musul konusunda birçok çalışma yapılmıştır. Ancak bu çalışmalarda ya muharebe kısmı ya da diplomasi konusu ön plana çıkarılmıştır. Bizim bu çalışmamızda her iki konuda detaylı bir şekilde verilmeye gayret edilmiş, özellikle muharebeler kısmında savaşın cephe gerisine yansımaları da gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. Geniş bir perspektifle hazırlamaya çalıştığımız bu çalışmada, Musul konusunda gerçekleştirilen muharebeler ve yürütülen diplomasi çerçevesinde Musul'un kaybedilişi ve özellikle de hala tartışılan 500.000 Sterlin karşılığında satıldığı konusu irdelenmiştir. Musul'un Türkiye'nin güvenliğindeki önemi bir kez daha vurgulanmış, Musul konusundaki tartışmalara dönemin gözünden bakma olanağı sağlanmaya çalışılmıştır. Savaşın cephe gerisine yansımaları ve bunun neticesinde yaşanan olaylar aktarılmakla beraber halen polemik konusu olan 500.000 Sterline satılma konusunun doğru olmadığının aktarılmasına gayret gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Musul, Musul Sorunu, I. Dünya Savaşı'nda Irak Cephesi, Lozan Konferansı'nda Musul, 1926 Ankara Antlaşması.

Yerlikaya, Çağlar, "A strategic land: Mosul (1914-1926)", Master's Thesis, Kırıkkale, 2019. Our study named "A strategic land: Mosul (1914-1926)" is prepared in order to reveal the stages and strategic importance of Mosul which we will not be able to eradicate from our history, and to determine how colonization is desired by the imperialist states after taken from the Ottoman sovereignty as a result of their dirty negotiation following the awareness of its potential. This study was conducted with the use of the Parliamentary Minutes, especially the publications and archive documents of the Office of the Ottoman Archives. Apart from these main sources, the source books were also used. These source books were obtained from TTK Library, Kırıkkale University Library and the Public Libraries in Ankara and the writing phase was started after necessary investigations. In our study, the subjects were examined besides chronologically also by inductive method. In this way, many details were tried to be given without skipping, Our aim in this study, combining both combat and diplomacy part of Mosul, is to give the opportunity to look at the issue in a wide perspective. Many studies about Mosul have been done already. However, either in combat or diplomacy was highlighted in these studies. In this study, we tried to give detailed information on both subjects, especially in the battles part of the reflections of the war behind the front was tried to be revealed. This study, which we prepared in a broad perspective, deals with the battles and diplomacy about Mosul, the loss of Mosul and especially the issue of the sale of 500.000 pounds which is still discussed. The importance of Mosul in Turkey's security is exposed once more. It has been tried to provide the opportunity to look at the discussions about Mosul through the eyes of the period. In addition to these, it is also tried to be conveyed that the issue of selling to 500.000 pounds which is still confusing is not correct. Key Words: Mosul, Mosul Problem, Iraqi Front in World War I, Mosul in the Laussenne Conference, Ankara Treaty of 1926.