Millî Eğitim Bakanlığı arşiv kütüphanesindeki Osmanlı Türkçesi ile basılı eserler bibliyografyası

Abstract

ÖZET Azer, Hikmet, "Millî Eğitim Bakanlığı Arşiv Kütüphanesindeki Osmanlı Türkçesi ile Basılı Eserler Bibliyografyası", Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2017. Bu tez çalışmasının amacı, Cumhuriyet öncesi eğitim sisteminin teşkilat olarak yapısını ortaya koymak ve Maarif Nezâretinin yayıncılık anlayışını tahlil etmektir. Maarif Nezaretinin yayıncılığını tahlil ederken MEB Ferit Ragıp Tuncor Arşiv ve Dokümantasyon Kütüphanesindeki Osmanlı Türkçesi ile basılan eserler değerlendirilmiştir. Kütüphanede bulunan eserlerin bibliyografyası hazırlanarak araştırmacılara kolaylık sağlanmış, aynı zamanda daha önceden II ve III. ciltleri yayınlanmış olan Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları Bibliyografyasının eksik olan I. cildinin tamamlanması hedeflenmiştir. Bu amaçla mevcut kaynaklar taranmış, devlet ve maarif sâlnâmeleri incelenmiş, sâlnâmelerden maarif teşkilatı ile ilgili olan kısımların transkripsiyonu yapılmıştır. Söz konusu kütüphanede mevcut olan 6500'ü aşkın eser değerlendirilmiş, bunlardan özellikle Maarif Nezâreti yayınları, Maarif Nezâreti'nin uygun bulduğu yayınlar ile Matbaa-i Âmire baskılı eğitim materyalleri dikkate alınmıştır. Bu tez çalışmasının sonucunda; Maarif Nezâreti Teşkilatı'nın kurulmasından önce eğitim öğretim faaliyetlerinin okullar üzerinden yürütüldüğü, 1857 yılında kurulan Maarif Nezâreti ile kurumsallaşmanın başladığı, 1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnâmesi ile teşkilat yapısının şekillendiği ve cumhuriyet dönemine kadar temel yapısını koruduğu anlaşılmıştır. İlk devlet matbaası olan Matbaa-i Âmire'nin faaliyete başlamasıyla Maarif Nezâretinin yayıncılığının başladığı, Maarif Nezâreti'nin kurumsal anlamda gelişmesine bağlı olarak yayın faaliyetinin geliştiği, ilk zamanlarda daha çok dini muhtevalı eserler basılırken 1900'lü yıllarda sosyal ve fen bilimleri ağırlıklı eserlerin basıldığı ve bunların büyük çoğunluğunun ders kitapları olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Maarif, Bibliyografya, Yayın, Matbaa

ABSTRACT Azer, Hikmet, "Ministry of National Education Ottoman Turkish Printed Works in Archives Library", Master Thesis, Kırıkkale, 2017. The purpose of this thesis is to reveal the structure of the pre-Republican education system as an organization and to analyze the publishing understanding of the Ministry of Education. When analyzing the publication of the Ministry of Education, the works published with the Ottoman Turkish in the library of MNE Ferit Ragıp Tuncor Archives and Documentation were evaluated. A bibliography of the works in the library was prepared and facilitated by the researchers. Moreover, it is aimed to complete the missing first volume of the bibliography of the publications of the Ministry of National Education published in the second and third volumes. For this purpose, available resources have been scanned, state and educational annuals have been examined, and parts related to education organization have been transcribed. More than 6,500 works in the library have been evaluated, especially publications of the Ministry of Education, publications that the Ministry of Education has approved, and printed materials of Matbaa-i Âmire have been taken into consideration. As a result of this thesis study; before the establishment of the Ministry of Education, it was understood that the education and training activities were conducted through the schools, the Institutionalization began by the Ministry of Education founded in 1857, the formation of the organization shaped by the Ministry of Education in 1869 and protected its basic structure until the republican period. After the first state-owned printing press Matbaa-i Âmire began to activities, the Ministry of Education began publishing, the publishing activity developed as institutional development of the Ministry of Education, and although more religious works were published in the early years, in the 1900's predominantly social and science books were published and most of them were textbooks. Keywords: Education, Bibliography, Publishing, Printing Press