İslami gelişme endeksi: İslami değerlere uygunluk bakımından uluslararası bir karşılaştırma

Abstract

21. yüzyıla girildiğinde Müslüman toplumların genelinin ekonomik ve sosyal geri kalmışlıklarının devam ettiği görülmektedir. Buradan hareketle, çalışmanın şu üç temel amacı bulunmaktadır. İlki İslam toplumlarının neden geri kaldığı sorusunu yanıtlamaktır. İkinci olarak İslam inancının ve değerler sisteminin ekonomik gelişme anlayışının ne olduğunun ortaya çıkarılmasıdır. Üçüncü amaç ise İslam inancına bağlı bir gelişme anlayışından hareketle uluslararası bir gelişme endeksi oluşturmaktır. Bu çalışma İslam dininin ekonomik gelişme ile olan bağlantılarını açığa çıkararak, geri kalmışlığın, İslam inancı ve değerler sisteminden kaynaklanmadığı sonucuna ulaşmıştır. Müslüman toplumların ekonomik ve sosyal geri kalmışlıklarının içsel ve dışsal nedenleri bulunmaktadır. Yeniden ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlayabilmek için öncelikle gelişme sürecini frenleyen sebeplerin aşılabilmesi merkezi önemdedir. İslam dininin gelişme anlayışı maddi ve manevi gelişme kaynaklarının bütünlüğü içinde tasarlanmıştır. Gelişmenin hedefi insanın felahını ve refahını birlikte sağlamaktır. Bunun için bireyler ve toplum inanç ve sosyal değerlerin önerdiği zihniyet yapısı ile ekonomik ve sosyal davranışlarına yön verebilir. İslam inancında insan, Allah'ın yeryüzündeki halifesidir. İnsanın hem kendisine hem de toplumsal ve doğal çevreye karşı sorumlulukları vardır. Bu sorumluluk, gelişmeyi gerçekleştirme ve sürdürme anlayışına dayanır. Bu anlayış ekonomik davranışa, ahlaki bir piyasa içerisinde yön vermektedir. Bu sürecin temel motivasyonu adalet, denge, meşveret, maslahat, liyakat, marifet ve bireyin özgürlüğünü gözeten değerler bütünüdür. Bunlar İslami gelişme değerleridir. Çalışmanın uygulama kısmında bir İslami Gelişme Endeksi hazırlanmıştır. Bu endeks, İslami gelişmeyi temsil ettiğini düşündüğümüz maddi ve manevi gelişme göstergeleri belirlenerek oluşturulmuştur. Göstergeler 2018 yılı için 148 ülkenin verileri toplanarak istatistiksel standartlaştırma yöntemi ile bir endekse dönüştürülmüştür. Endeksin sonuçlarına göre Müslüman nüfusu yoğun ülkeler İslami gelişmede Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Malezya gibi birkaç ülke haricinde üst sıralamalarda yer almamaktadır. İslami gelişmede birinci sırada gelen ülke İsviçre olarak bulunmuştur. Endekste Müslüman ülkeler arasında en yüksek puanla 20. sırada Birleşik Arap Emirlikleri yer almıştır. Anahtar Kelimeler: İslam, gelişme, kalkınma, geri kalmışlık, uygarlık, din, değerler, İslami gelişme endeksi

Entering the 21st century, the economic and social backwardness of most Muslim societies continues. Movement with from this phenomenon, there are three main purposes of working. One is to answer the question of why Islamic societies lag behind. The second aim is to reveal the understanding of economic development and belief in Islam and the system of values. The third aim is to create an international development index based on an Islamic belief in development. This study has revealed the relevance of the religion of Islam with economic development and concluded that backwardness does not stem from the system of Islamic beliefs and values. There are internal and external reasons for the economic and social backwardness of Muslim societies. In order to provide economic and social development again, it is of central importance to overcome the reasons that hinder the development process. The understanding of development of the Islamic religion was designed in the integrity of the material and spiritual development resources. The goal of development is to ensure human welfare and falah together. To this end, individuals and society can steer their economic and social behavior with the mindset suggested by beliefs and social values. Therefore, it can realize and pursuance development. In the belief of Islam, man is the caliph of Allah on earth. Man has responsibilities both to himself and to the social and natural environment. This responsibility is based on the understanding of realizing and maintaining the development. This understanding leads economic behavior within a moral market. The main motivation of this process is justice, balance, social consultation, public interest, merit, common goodness and the values that protect the individual's freedom. This are Islamic development values. An Islamic Development Index was prepared in the application part of the study. This index was created by determining the material and moral development indicators. These indicators represent Islamic development. Indicators were prepared by collecting data from 148 countries for year 2018. Data were then converted into an index by statistical standardization method. According to the results of the index, countries with dense Muslim populations rank not highly in Islamic development. Exceptions to this situation are several countries, such as the United Arab Emirates, Qatar and Malaysia. Switzerland is the first country in Islamic development. The United Arab Emirates is ranked 20th with the highest score among Muslim countries in the index. Keywords: Islam, development, development, underdevelopment, civilization, religion, values, Islam development index