Çevresel sorunlar bağlamında yeşil büyüme ve cari açık ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada, iktisadi büyüme literatüründe görece yeni bir konu olan "Yeşil Büyüme" kavramı kapsamında yenilenebilir enerji kullanımı ile Türkiye'nin kronikleşen problemi olan cari açık sorunu arasındaki ilişki incelenmektedir. Çalışmada öncelikle, Türkiye'de ekonomik büyümenin çevre kalitesi üzerindeki etkisini incelemek amacıyla Çevresel Kuznets Eğrisinin (ÇKE) geçerliliği araştırılmıştır. Bu amaçla, 1960-2016 döneminde Türkiye'nin kişi başına düşen CO2 salınımı ile kişi başı gelir, net enerji ithalatı, kişi başına enerji kullanımı değişkenleri arasındaki ilişkiler Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (Autoregressive Distributed Lag (ARDL)) Modeli çerçevesinde analiz edilmiştir. Bu model sonucunda, Türkiye'de ÇKE'nin geçerli olmadığı yani, çevre kalitesi (CO2 salınımı) ile ekonomik büyüme arasında "Ters U" şeklinde ilişki olmadığı aksine "N" şeklinde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla model sonuçlarına göre, incelenen dönemde Türkiye'de, uzun dönemde gelirin artması çevre kalitesinde bozulmaya neden olmaktadır. Bu nedenle, mevcut ekonomik büyüme anlayışının değiştirilerek daha çevre dostu, yeşil bir büyüme modeli seçilmesi gereklidir. Bu tez çalışmasında ayrıca, yeşil büyüme kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarının cari işlemler dengesi üzerindeki etkisini incelemek amacıyla, OECD üyesi 30 ülke ve Çin'in arasında bulunduğu örneklemin 1995-2015 dönemine ait, cari işlemler dengesi, yenilenebilir enerji kullanımı, fosil yakıt tüketimi ve net enerji ithalatı değişkenlerine eş bütünleşme analizleri uygulanmıştır. Uygulanan analizler sonucunda, yenilenebilir enerji kullanımı ile cari işlemler dengesi arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. FMOLS ve DOLS tahmin edicileri yardımıyla yenilenebilir enerji kullanımının uzun dönemde cari işlemler dengesini pozitif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

In this study, in the context of a relatively new topic in the economic growth literature "Green Growth" concept, the relation between the renewable energy usage and the current account deficit problem, which is the chronic problem of Turkey, is examined. Firstly, to examine the impact on the environmental quality of economic growth in Turkey the validity of the Environmental Kuznets Curve (EKC) is investigated. For this purpose, Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model was conducted to per capita income, per capita CO2 emissions, net energy imports and per capita energy use variables of Turkey in the period of 1960-2016. Results of this model shows that EKC is not valid in Turkey that is in contrast of having "inverted U" shaped relation between environmental quality (CO2 emission) and economic growth, "N" shaped relationship is determined. Thus, according to the results of the model, the increase in income in the long term causes a deterioration of environmental quality. For this reason, it is necessary to change the current economic growth concept and choose an environmentally friendly and greener growth model. This thesis also examines the effect of renewable energy sources on the current account balance in terms of green growth. Cointegration analyzes were applied to the current account balance, renewable energy use, fossil fuel consumption and net energy import variables of OECD member 30 countries and China in 1995-2015 period. As a result of the analyzes carried out, a long-term relationship between renewable energy use and current account balance is determined. Results of FMOLS and DOLS estimators show that the current account balance is affected positively by renewable energy use in the long run.