Fahruddîn-i Irâkî'nin tasavvufî ıstılahları ve Dîvân-ı Kebîr'den şahit beyitler

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 13. yüzyılın en önemli şairlerinden olan Irâkî'nin Külliyatı'nda belirtilen tasavvufi ıstılâhların, Mevlânâ'nın Dîvân-ı Kebîr'inde ne şekilde ve hangi anlamlarda kullanıldığı, kullanım sıklığı tespit etmektir. Çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında tasavvuf, tasavvufun tarihsel gelişimi ve yine aynı kısımda İran Edebiyatında tasavvuf ve İran Edebiyatında ünlü mutasavvıf şairler hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde 610/1213 yılında İra'nın Erâk bölgesinde bulunan Kumcan'da dünyaya gelen 7/13. yüzyılın büyük mutasavvıflarından ve sûfî şairlerinden olan Fahruddîn-i Irâkî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında genel bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Irâkî'nin, Külliyâtında yeralan "Istılâhât-i Sûfiyye" adlı risalesinde mevcut tasavvufî şiirde yaygın olarak kullanılan tasavvufî ıstılahların Mevlânâ'nın Dîvân-ı Kebîr'inde bu ıstılahların ne şekilde ve hangi anlamlarda kullanıldığı, kullanım sıklığı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler 1. Irâkî 2. Tasavvufi Istılah 3. Dîvân-ı Kebîr 4. Mevlânâ 5. Tasavvuf

The aim of this study is to determine how and in what meanings were used and their usage frequency in Mavlânâ's Dîvân-e Kabîr to defined sufistic terms of Iraki's corpus of the most important poet of the 13th century. The reseach consists of introduction and two chapters. In the introduction chapter, it is tried to give information about sufism, historical development of sufısm,and sufism in Persian Literature and famous sufistic poets in Persian Literature. In the first chapter, a general information is given about Fahruddin-i Iraki, who was born in 610 in Kumcan and who was one of the biggest sufistic and famous poet of the 7/13th century, his life, literary personality and about his works. In the second chapter, it has been determined that sufistic expressions, which were used widely in sufistic poem in Istılahatı Suffiye that included in Iraki's corpus, in what ways and in what meanings they are used and their frequency of usage in Mavlânâ's Dîvân-e Kabîr. Key Words 1. Irâki 2. Sufistic expressions 3. Dîvân-e Kabîr 4. Mavlânâ 5. Sufism