Sabit ortodontik tedavi gören hastalarda gözlenen dişeti büyümelerinin klinik ve biyokimyasal olarak değerlendirilmesi

Abstract

Sabit ortodontik tedavide en sık karşılaşılan periodontal problemlerden biri dişeti büyümeleridir. Dişeti büyümesi, dişin kron bölgesinde dişetinin üç boyutlu olarak artışı şeklinde tanımlanır. Sıklıkla klinikte akut ya da kronik enflamasyon ile birlikte görülmektedir. Dişeti büyümesinin en önemli nedeni, mikrobiyal dental plak olmakla beraber hormonal, travma, çevresel, alerjik, genetik, sistemik sebepler gibi birçok faktör rol oynamaktadır. Ortodontik tedavi gören bireylerde; gingivitis, dişeti büyümesi, dişeti çekilmesi gibi periodontal hastalıklara oldukça sık rastlanmaktadır. Bunun asıl nedeni tedavi esnasında kullanılan teller, elastikler ve braketler gibi apareylerin mikrobiyal dental plak eliminasyonunu zorlaştıran retantif bölgeler oluşturması gösterilmekle birlikte bazı hastalarda plak kontrolüne rağmen, plak dışında yukarıda bahsedilen sebeplerden dolayı oluşan aşırı konak cevabına bağlı olarak dişeti büyümesi görülebilmektedir. Bu çalışmada amacımız, sabit ortodontik tedaviler esnasında sıklıkla görülen dişeti büyümelerinin sebeplerini araştırmaktır. Çalışmamız, ortodontik tedavi öncesi ağız hijyeni iyi olan 35 birey ve hijyeni yetersiz görülen 15 birey olmak üzere 2 grupta toplam 50 bireyden oluşmaktadır. Ortodontik tedavi öncesi tüm hastalara, başlangıç oral hijyen eğitimi ve polisaj uygulanmıştır. Hastaların periodontal durumlarını değerlendirmek için plak indeks, gingival indeks skorları, cep derinlikleri ve gingival büyüme indeksi üst ve alt kesiciler ve kanin dişlerin vestibül yüzleri için kaydedilmiştir. Hastalardaki östrojen ve testesteron seviyeleri tükürükte, sitokinlerden Interlökin 1 beta (IL-1ß), Transforming growth factor (TGF-ß1) ve Basic fibroblast growth factor (bFGF) seviyeleri dişeti oluğu sıvısında (DOS) değerlendirilmiştir. Dişeti büyümesi üzerinde alerjik faktörlerin etkilerini (özellikle nikel alerjisi) değerlendirmek için deride Patch Testi uygulanmıştır. Dişeti büyümesinin mikrobiyal faktörlere bağlı olup olmadığını değerlendirmek için periodontal hastalıklardan asıl sorumlu tutulan üç mikroorganizma, (Porphyromonas Gingivalis, Treponema Denticola ve Tannerella Forsythia (Bacteroides Forsythus)) BANA Test ile değerlendirilmiştir. Subgivgival örnekler üst çenede daimi santral dişlerin distobukkal ve daimi kanin dişlerin mesiobukkal vestibül yüzeylerinden toplanmıştır. Tüm ölçümler tedavi başı, 1. ay, 3. ay, 6. ayda tekrarlanmıştır. İstatistiksel değerlendirme; Cinsiyet ve zamandan bağımsız olarak gruplar, grup ve zamandan bağımsız olarak cinsiyetler, grup ve cinsiyetten bağımsız olarak ölçüm zamanları, grup*cinsiyet, grup*zaman, cinsiyet*zaman ikili etkileşimleri ve grup*cinsiyet*zaman üçlü etkileşimleri şeklinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre; gruplar arasında PI ve GI, cinsiyetler arasında PI ve CD, ölçüm zamanlarında GI, CD ve DBI, gruplar arasında zamana bağlı olarak PI ve GI, cinsiyetler arasında zamana bağlı olarak PI ve GI'de istatistiksel olarak anlamlı artışlar bulunmuştur. Cinsiyetler arasında ve ölçüm zamanlarında östrojen, testosteron seviyelerinde istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar bulunmuştur. Kızlarda östrojen, erkeklerde ise testosteron daha yüksek seviyede bulunmuştur. Ölçüm zamanlarında IL-1ß, bFGF, TGF-ß1 istatistiksel olarak anlamlı artışlar bulunmuştur. BANA Test değerlendirildiğinde ölçüm zamanları arasında ve gruplar arasında zamana bağlı olarak istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar bulunmuştur. Gruplarda her bir ölçüm zamanında elde edilen sonuçlarda yalnızca 6. ayda elde edilen sonuçların artış gösterdiği tespit edilmiştir. Patch Test değerlendirildiğinde ortodontik teller ve braketlerde bulunan Ni-Co alaşımlara 15 adet alerji ve bunların yapıştırılmasında kullanılan bond ve kompozit malzemesine karşı ise 1 adet alerji tespit edilmiştir. Alerji olan hasta ve alerjen sayısı süreyle doğru orantılı olarak artmaktadır. Klinik parametreler arasında PI, GI, CD, DBI'de farklı kombinasyonlarda ve farklı düzeylerde pozitif ilişkiler tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına dayanarak; sabit ortodontik tedavi gören bireylerde ağız hijyeninin iyi olması ve enflamasyon bulgularının olmaması durumunda da plak dışı etkenlere bağlı (hormonlar, sitokinler (ortodontik harekete bağlı olarak), büyüme faktörleri ve alerji) cep derinlikleri artabilmekte, dişeti büyümesi görülen diş sayısı artış gösterebilmektedir.

One of the most common problems encountered in fixed orthodontic problems is gingival hypertrophy. Gingival hypertrophy is defined as a three dimensional enlargement of the gingiva in the crown area. It is often seen in conjunction with acute or chronic inflammation in the clinical setting. The most important cause of gingival hypertrophy is microbial dental plaque together with hormonal, traumatic, environmental, allergic, genetic and systemic factors. Periodontal diseases such as ginigvitis, gingival enlargement and retraction is frequent in patients undergoing orthodontic treatment. Although retentive areas which impede microbial dental plaque elimination caused by wires, elastics and brackets are shown as the main reasons, gingival enlargement due to exaggerated host response caused by reasons mentioned above may be seen in some patients despite adequte plaque control. Our aim was to investigate the reasons of gingival hypertrophy which is often seen during fixed orthodontic therapies. Our study population consisted of a total 50 individual, 35 of which had adequate oral hygiene and 15 of which had inadequate oral hygiene. All patients were given oral hygiene education and polishing. Value of plaque index, gingival index scores, pocket depths and gingival hypertrophy index were recorded for upper and lower inciisors and vestibular faces of the canines in order to establish periodontal status of the patients. Estrogen and testosterone levels were evaluated in saliva while interleukin 1 beta (IL-1ß), transforming growth factor (TGF-1ß) and basic fibroblast growth factor (bFGF) levels were measured in the gingival crevicular fluid (GCF). Skin patch test was applied in order to evaluate the effect of allergens on gingival hypertrophy (especially nickel). In order to evaluate if gingival hypertrophy is caused by microbial factors, three microorganisms (Porphyromonas Gingivalis, Treponema Denticola and Tannerella Forsythia (Bacteroides Forsythus)) were investigated BANA test. Subgingival samples were acquired from central incisors and midbuccal regions of the canines in the maxilla. All measurements were repeted in the begining of the treatment, 1st, 3rd and 6th months. Statistical analysis: Groups were evaluated independent of sex and time, sexes were evaluated independent of group and time while measurement times were evaluated as group-sex, group-time, sex-time binary interactions and group-sex-time interactions independent of group and sex. Data shows statistically siginificant increases in PI and GI between groups, PI and PPD between sexes, GI, PPD and GEI between mesurement times, PI and GI in a time dependent manner between groups, PI and GI in a time dependent manner between sexes. Statistically significant results were obtained concerning etrogen, testoterone levels between sexes and measurement times. Estrogen levels in females and testosterone levels in males were significantly higher. IL-1ß, bFGF, TGF-ß1 levels were significantly elevated in measurements. BANA Test results were statistically significant between groups and measurement times in a time dependent manner. Only the results obtained at the 6th month in the groups at measurement times were statistically significant. Patch test results revealed that 15 patients had allergies against Ni-Co alloy which is found in orthodontic wires and braces while 1 patient was allergic to bond and composite material used for glueing these materials. Number of patients and allergens increases directly proportionate to time. Positive correlations in different combinations and level were detected in PI, GI, PPD and GEI. Based on the results of this study, it can be said that in patients undergoing fixed orthodontic treatment, pocket depth can increase even if oral hygiene is adequate and inflammation is absent secondary to plaque-independent factors (hormones, cytokines (due to orthodontic movement), growth factors and allergies) and number of teeth with gingival hypertrophy can also increase. This increase in gingival hypertrophy can be caused by different factors (hormones, allergies, dental movement) treatment.