Elit sporcularda iletişim becerileri ile duygusal zekanın yılmazlık üzerindeki etkisi ve problem çözme becerisinin aracılık rolü

Abstract

Araştırma, farklı branşlardaki elit sporcularda iletişim becerileri ve duygusal zekânın yılmazlık üzerindeki etkisinde problem çözme becerisinin aracılık rolünü incelemeyi amaçlamıştır. Çalışma gönüllü katılım gösteren Futbol, Basketbol, Voleybol, Hentbol, Güreş, Boks, Atletizm, Judo branşlarından toplam 554 elit sporcu ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verilerini elde etmek için Sporda Duygusal Zekâ Envanteri, İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeği, Problem Çözme Beceri Ölçeği ve Yılmazlık Ölçeğinden yararlanılmıştır. Elit sporcuların duygusal zekâ düzeylerini belirlemek için Shutte ve arkadaşları (1998) tarafından geliştirilen, Lane ve arkadaşları (2009) tarafından revize edilerek sporda kullanım için uyarlanan ve Türkçe formunun geçerliği ve güvenirliği Adiloğulları ve Görgülü (2015) tarafından yapılan "Sporda Duygusal Zekâ Envanteri" kullanılmıştır. Ölçek 5 alt boyut ve 19 maddeden oluşmaktadır. İletişim becerilerini değerlendirmek için Korkut (1996) tarafından geliştirilen 25 maddeden oluşan "İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeğin"den faydanılmıştır. Çalışmaya katılan elit sporcuların problem çözme becerileri verilerini elde etmek için, Heppner ve Petersen tarafından geliştirilmiş, Şahin ve Heppner (1993) tarafından Türkçe'ye uyarlanmış olan 35 maddeli Problem Çözme Envanteri (PÇE) uygulanmıştır. Elit sporcuların yılmazlık düzeylerini belirlemek için ise, Gürgân (2006) tarafından geliştirilen 8 alt boyut ve 50 maddelik Yılmazlık Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi SPSS programı kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen verilerin frekans, yüzde analizi, t-testi, one-way anova ve modelin test edilmesi için ise hiyerarşik regresyon analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak; elit sporcuların problem çözme becerisi düzeyinin belirleyicisi olarak genel duygusal zekâ değişkenleri ile ilişkisinin (açıklayıcı gücünün) zayıf olduğu görülmüştür(R2=0,132, ß=-0,466). Genel duygusal zekâ, problem çözme becerisi ile genel yılmazlık arasındaki ilişki belirlemek üzere yapılan regresyon analizi istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (F=224,550; p=0,000<0.05). Elit sporcuların iletişim becerilerinin yılmazlık üzerine etkisi (ß=0,804), modele problem çözme becerisi eklendiğinde (ß=0,246) azalmaktadır. Bu sonuç elit sporcularda iletişim becerilerinin yılmazlığa etkisinde problem çözme becerisinin kısmi aracılık rolü olduğunu göstermektedir. Anahtar Sözcükler: Duygusal zekâ, elit sporcu, iletişim becerisi, problem çözme,yılmazlık,

The aim of this study was to examine the effect of communication skills and emotional intelligence of elite athletes from different sports on resilience and intermediary role of problem solving. The study was conducted with a total of 554 elite athletes who voluntarily participated in the study from the sports of football, basketball, volleyball, handball, wrestling, boxing, athletics and judo. Emotional Intelligence Inventory in Sports, Communication Skills Evaluation Scale, Problem Solving Skills Scale and Resilience Scale were used as data collection instruments. In order to determine the emotional intelligence of elite athletes Emotional Intelligence Inventory was used. The scale was developed by Shutte and et.al. (1998), revised by Lane and et.al. (2009) adapted to be used in sports and the validity and the reliability of the Turkish form was conducted by Adiloğulları and Görgülü (2015). The scale consists of 5 factors and 19 items. Communication Skills Evaluation Scale (CSES) which was developed by Korkut (1996) and consists of 25 items was used in order to evaluate the communication skills of elite athletes. Problem Solving Skills Scale (PSSS) which was developed by Heppner and Petersen, adapted into Turkish by Şahin and Heppner(1993) and consists of 35 items was used in order to find out the problem solving skills of the elite athletes. Resilience Scale which was developed by Gürkan (2006) and consists of 8 factors and 50 items was used to determine the resilience levels of elite athletes. All the data were analyzed with SPSS software. Frequency, percent, t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and hierarchical regression were used for the statistical analysis of the collected data. As a result, it was found that the relationship between the emotional intelligence variables and problem solving skill levels of elite athletes was weak (R2=0,132, ß=-0,466). The regression analysis which was conducted in order to find out the relation between emotional intelligence, problem solving skills and resilience was found statistically significant (F=224,550; p=0,000<0.05). The effect of communication skills of elite athletes on resilience (ß=0,804) decreased when the problem solving (ß=0,246) skill was included to the model. This result revealed that problem solving skills had partial intermediary role for the effect of communication skills of elite athletes on resilience. Keywords: Emotional intelligence, elite athletes, communication skill, problem solving, resilience.