Ulusal futbol takımlarının deplasman ve kendi sahalarındaki performans kararlılığının analizi

Abstract

Futbolda performansı belirleyen önemli unsurların teknik ve taktik yetenekler olduğu yaygın olarak düşünülmektedir. Futbol maçlarında genel performansı genellikle oyuncuların teknik ve becerisel özellikleri belirler (Rampinini ve ark. 2009). Takımlar üzerinde performansın çok yönlü geliştirilebilir ve gözlemlenebilir aktiviteleri müsabaka analizinin geri bildiriminden yararlanmakla mümkün olabilmektedir. Bu anlamda 2013-2014 Türkiye futbol sezonunda Spor Toto Süper Lig'e yükselen ve ligden düşen futbol takımlarının deplasman ve ev sahibi maçlarındaki teknik ve taktik performans kararlılığının analizi araştırmanın ileri amacını oluşturmuştur. Mevcut araştırmaya Süper Lig'e yükselen üç takım (İstanbul BBSK, Balıkesirspor, Mersin İdmanyurdu) ve ligden düşen üç takım (Elazığspor, Kayserispor, MP Antalyaspor) dahil edilmiş ve performans belirlemede teknik beceri ve taktik aksiyonlara yönelik belirli değişkenler bilgisayar kontrollü ''MathBall'' video analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Takımların ev sahibi ve deplasman müsabakalarında sergilenen çeşitli performans verilerinden; paslar, önemli paslar, isabetli paslar, toplam şut, isabetli şut, köşe vuruşu, serbest vuruş, faul, hava topları becerisi, ikili mücadele, topla mesafe katetme, ceza alanına isabetli top, ceza alanı çevresinde topla oynama, ceza alanı içinde topla oynama ve gol skoru teknik ve becerisel parametreler olarak belirlenmekle birlikte diğer parametrelerden; topa sahip olma oranı %, hızlı hücum, top kapmalar, hücum bölgesinde topla oynama, savunma alan kullanımı %, orta alan kullanımı %, hücum alanı kullanımı %, sol kanat kullanımı %, sağ kanat kullanımı % değişkenleri ise taktiksel anahtar performans göstergeleri olarak belirlenmiştir (http://www.mathball.com). MathBall video analizinden elde edilen verilerin istatistiksel analizinde IBM SPSS 20.0 istatistik programından yararlanılmıştır. Ev sahibi ve deplasman müsabakalarının karşılaştırmalı performans değerleri tek tek takım bazında incelendiğinde verilerin normal dağılım göstermediği, düşen ve çıkan takımlar olarak toplu incelendiğinde ise verilerin normal dağılım gösterdiği ''shapiro-wilk'' istatistik testi ile anlaşılmıştır. Bu nedenle her bir takım için ev sahibi ve deplasmanda sergilenen teknik-taktik performans değerleri karşılaştırılırken ''Wilcoxon'' testi, düşen ve çıkan takımların performans değişkenlerinin karşılaştırılmasında ise bağımsız örneklem ''t-testi'' kullanılmıştır. Ayrıca takımların ev sahibi ve deplasman performans oranlarının karşılaştırılmasında oran testi uygulanmıştır. Süper Lig'e yükselen takımlar ile ligden düşen takımların ev sahibi ve deplasman maçlarına yönelik verilerin karşılaştırmalı analizinde yükselen takımlardan sırasıyla Balıkesirspor için iç saha ve deplasman maçları arasında anlamlılık gösteren parametreler; topa sahip olma oranı %, önemli paslar, toplam şut ve isabetli şut (p<0.05), İstanbul BBSK için anlamlılık gösteren parametreler; önemli paslar, faul ve topla mesafe katetme (p<0.01, p<0.05), Mersin İdmanyurdu takımında ise anlamlı farklılık gösteren parametrelerin paslar ve önemli paslar olduğu istatistiksel açıdan tespit edilmiştir (p<0.05). Süper Lig'e yükselen her üç takımda da ev sahibi olduğu müsabakalarda ortak ayırt edici anlamlı farklılık gösteren parametrenin ''önemli paslar'' parametresi olduğu görülmektedir (p<0.05). Bununla birlikte ev sahibi ve deplasman maçları olarak ayırmaksızın sezon boyunca oynanan müsabakalarda Süper Lig'e yükselen takımlar ile Süper Lig'den düşen takımların karşılaştırmasında teknik beceri ve taktiksel parametrelerden; topa sahip olma oranı %, paslar, isabetli paslar, hücum bölgesinde topla oynama, rakip ceza alanına isabetli top, rakip ceza alanı içinde topla oynama, orta alan kullanımı %, rakip ceza alanı çevresinde topla oynama, toplam şut, isabetli şut, hızlı hücum, faul ve ikili mücadele göstergeleri Süper Lig'e yükselen takımlar lehine anlamlı bulunmuştur (p<0.01),(p<0.05). Diğer performans parametrelerinden savunma alan kullanımı % ve sağ kanat kullanımı % değişkenleri ise Süper Lig'den düşen takımlar lehine (p<0.01) düzeyinde anlamlıdır. Özetle Süper Lig'e yükselen başarılı takımların ligden düşen takımlara oranla hem ev sahibi oldukları maçlarda ve hem de deplasman müsabakalarında sergilenen teknik beceri ve taktiksel performanslarının iç saha ve deplasman fark etmeksizin tutarlılık sergilediği bunun yanı sıra oyuna özgü teknik ve taktik performans ölçütlerinin tümünün müsabakalara yansıtılmasının başarı açısından gerekliliği istatistiksel açıdan desteklenmiştir. Bu çalışmada elde edilen bulgu ve sonuçların antrenörler ve performans tanımlayıcılara takımları başarı ve başarısızlığa götüren teknik beceri ve taktik aktivitelerin nelerden oluştuğuna dair ipuçları vermesi ve bu yönde antrenörlere faydalı istatistiksel veriler sunması açısından katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler; futbol, müsabaka analizi, ev sahibi, deplasman, teknik, taktik

There's common consensus that technical and tactical skills are major factors behind performance in soccer. In soccer games, it is usually the technical skills of the players that determine the overall performance (Rampinini et al. 2009). The performance activities that can be developed and observed in different ways are possible through the feedback coming from the analyses of soccer games. In this regard, the analysis of technical and tactical performance determination of soccer teams that entered Spor Toto Super Lig and that left the league during the soccer season of 2013-2014 in Turkey, during home and away matches was the main purpose of this study. The current study covered three teams that rose up to the Super League (İstanbul BBSK, Balıkesirspor, Mersin İdmanyurdu) and three teams left the league (Elazığspor, Kayserispor, MP Antalyaspor) and for determining performance, numerous variables related to technical skills and tactical actions were analyzed using computer controlled "mathball" video analysis method. Technical and skill related parameters as determined from the performances of the teams at away and home matches were passes, important passes, placed pass, total shoots, placed shoot, corner shoot, free kick, fault, air ball skills, tackle, running a distance with the ball, shoots placed in penalty box, playing with the ball around the penalty ball, playing with the ball inside the penalty ball and goal score. Tactical key performance indicators selected for the study were ball possession %, fast attack, ball grabbing, playing with the ball in the attack field, use of defense area %, midfield use %, attack field use %, left wing use % and right wing use % (http://www.mathball.com). For the statistical analysis of data from MathBall video analyses IBM SPSS 20.0 statistical package was used. When the comparative performance values of home and away matches are analyzed individually on a team basis, it is seen that the data don't have a normal distribution and there are teams that leave the super league and teams that enter the super league. When the data are analyzed collectively, it is seen that data had normal distribution based on "spahiro-wilk" statistical test results. Thus, when the technical tactical performance values for each team are compared, 'Wilcoxox' test was used while independent sample 't-test' was used for the comparison of performance variables of teams that enter the first league. In addition, ratio test was used for the comparison of the home and away performance rates of the teams. With regard to the comparative analysis of the data from the home and away matches of teams that enter the super league and that leave the league, for Balikesirspor parameters that were statistically significant between home and away matches were ball possession %, important passes, total shoots and placed shoots (p<0.05); for İstanbul BBSK parameters that were statistically significant between home and away matches were important passes, fault and running a distance with the ball (p<0.05, p<0.01); and for Mersin İdmanyurdu, parameters that were statistically significant between home and away matches were passes and important passes (p<0.05, p<0.01). It is seen that for all three teams that entered the Super League the common distinguishing parameter that was statistically significant in home matches was important passes parameter. In addition, based on a comparison of the teams that entered the super league and that had to leave the league, in all season's matches, including both away and home matches, among the technical skills and tactical parameters; ball possession %, passes, placed passes, playing with the ball in attack field, placed shoot in the rival penalty box, playing with the ball in the rival penalty box, common field use, playing with the ball around the rival penalty box, total shoots, placed shoots, fast attack, fault and tackling indicators were found to be statistically significant on behalf of the teams that entered Super League (p<0.01),(p<0.05). Among other performance parameters, defense field use % and right wing use % variables were statistically significant on behalf of the teams that left the league (p<0.01). In summary, it was statistically proven that successful teams that entered the Super League are both home teams and their technical skills and tactical performances both in home and away matches are consistent compared to teams that leave the league and that it was necessary for success to reflect technical and tactical performance criteria unique to the game, to the games to the extent possible. It is believed that the findings of this study will help trainers and performance definers to determine the technical skills and tactical activities that bring success and failure and offer the trainers with valuable statistical data in that regard. Keyword; soccer, match analysis, home match, away match, technical, tactical