Kırıkkale yöresi Kızılırmak kirlilik araştırması, florür tayini ve zenginleştirilmesi

Abstract

Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, nehir suyu analiz sonuçlan verildi, ikinci bölüm, yeni bir alumina kullanılarak yüzey suyundan florürün zenginleştirilmesi ve florürün giderilmesi çalışmalarını içermektedir, ilk kısımda Kızılırmak Nehrinden Kapulukaya baraj çıkışı, Rafineri köprü ve Yahşihan olmak üzere üç örnekleme noktasından 6 ay boyunca aylık peryotlarla su örnekleri alındı. Örnekler, Ocak-Nisan aylan arasında aylık, Mayıs-Haziran aylan arasında iki haftada bir alınmıştır. Çalışma süresince çözünmüş oksijen, pH, toplam organik karbon, kalsiyum, magnezyum, klorür, fosfat, sülfat, nitrat, amonyum, florür, buharlaştırma kalıntısı, iletkenlik, UV ve demir olmak üzere 15 parametre seçildi ve tayinleri yapıldı. Bu parametrelerden kalsiyum, magnezyum, klorür, sülfat, buharlaştırma kalıntısı tayinleri TS 266'ya(31) göre, toplam organik karbon, fosfat, demir ve UV ıutayinleri spektrometrik yöntemle, çözünmüş oksijen, pH, iletkenlik değerleri, florür, nitrat, amonyum farklı elektrokimyasal metotlar kullanılarak belirlenmiştir. Bu çalışmanın ikinci bölümünde ilk olarak sudaki florür zenginleştirmesi için bir çalışma yapıldı ve florürün potansiyometrik tayini mümkün hale getirildi. ikinci olarak özel bir yöntemle hazırlanmış a-aîumina, yüzey suyundan florürün giderilmesi amacıyla kullanılmıştır. Sonuçlar Kızılırmak Nehri'nde kirliliğin yüksek seviyede olduğunu göstermektedir. Daha da önemlisi Kırıkkale içme suyu yeterince temiz değildir. Florür seviyesinin zaman zaman 5-6 ppm'e kadar yükseldiği gözlendi. Bu çalışmada önerilen metot yüzey suyunda florür giderilmesini sağlamıştır. Ca(OH)2 çözeltisi yüzey suyundan florürü yaklaşık % 90 oranında gidermiştir. a- Alumina kolon ile florür zenginleştirmesi başarıyla gerçekleştirildi, %100'e kadar adsorpsiyona ulaşıldı, ancak uygun deney şartlarında adsorbe olan madde yaklaşık %60 oranında geri alınabildi. Anahtar Kelimeler: Su analizleri, su kirliliği, florür, florür zenginleştirmesi, florür giderilmesi, iyon seçici elektrotlar İV

The whole study is given in two parts. In the first part the results of analysis of river water have been given. The second part covers the studies on the enrichment of fluoride from surface water using a new alumina column for potantiometric determination and the removal of water from polluted water. From three sampling points of Kızılırmak namely, the exit of Kapulukaya Dam, The Refinery Bridge and Yahşıhan, water samples were taken monthly between January and April and forthnightly between May and June 2001 for a period of six months. Fifteen parameters were measured: dissolved oxygen, pFL total organic carbon, calcium, magnesium, chloride, phosphate, sulphate, nitrite, nitrate, ammonium, fluoride, iron, UV absorbance, total residue, conductivity.Calcium, magnesium, chloride, sulphate, total residue were determined according to TS 266 while dissolved oxygen, pH, conductivity, nitrate, ammonium, chloride, fluoride were determined using various electrochemical methods. In the second part of this thesis some work was carried out, at first, for the enrichment of fluoride in water to a level which makes hs potantiometric determination possible. Second, a-alumina which was prepared in a special way, was applied, to the removal of fluoride from surface water. The results show that the pollution in Kızılırmak is at a very high level. The more important than that is the drinking water of Kırıkkale city is not clean enough. Fluoride level sometimes went as high as 5-6 ppm. For the removal of fluoride from surface water the proposed method in this thesis is promising. Ca(OH)2 solution removes fluoride from surface water about 90 percent. The preconcentraüon of fluoride by means of a-alumina column is quiet successful. Up to 100 % adsorption was achieved while the removal of adsorbed material remained at about 60 % under the experimental conditions. Key Words: Water analysis, water pollution, fluoride, flouride determination, fluoride enrichment, fluoride removal, ion selective electrodes. VI