Bipolar hastalarda atak ve ötimik dönemlerde yapılan fonksiyonel görüntülemeyle tedaviye yanıt yordanabilir mi?

Abstract

ÖZÇİÇEK Gamze, Bipolar Hastalarda Atak Ve Ötimik Dönemlerde Yapılan Fonksiyonel Görüntülemeyle Tedaviye Yanıt Yordanabilir Mi? Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Kırıkkale 2018 İki uçlu mizaç bozukluğunda (İUMB) bilişsel işlev bozukluğu hem ataklarda hem de ötimik dönemde gösterilmiştir. Bu klinik çalışmada manik ataktaki hastalarda atak ve ötimik dönemlerde n-geri testi kullanılarak çekilen fMRI ile tedaviye yanıtı yordamak amaçlanmıştır. Çalışmaya 18-65 yaşları arasında DSM-IV'e göre İUMB tanısı olan en az ilkokul mezunu 16 hasta ile çalışmaya katılmayı kabul eden halen ve/veya geçmişte DSM-IV Eksen I hastalık tanısı almamış olan çalışma grupları ile yaş, cinsiyet ve eğitim süresi yönünden eşleştirilmiş 16 sağlıklı gönüllü alınmıştır. Katılımcılara sosyodemografik veri formu, DSM-IV Eksen Tanıları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme Ölçeği (SCID-I), Young Mani Derecelendirme Ölçeği (YMRÖ), Montgomery Asberg Depresyon Derecelendirme Ölçeği (MADRS), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) Barratt Dürtüsellik Ölçeği-11, Durumluk Sürekli Öfke Tarz Ölçeği (DSÖTÖ), Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçeği, Algılanan Aile Yükü Ölçeği (AAYÖ), Tekrarlayan Olumsuz Öz-Derin Düşünce Ölçeği, Durumluk (STAI FORM TX-1) ve Sürekli (STAI FORM TX-2) Kaygı Envanterleri yapılmıştır. Katılımcılara fMRI esnasında n-geri testi uygulanmıştır. Hastaların atak döneminde ve ötimik dönemde yapılan YMDÖ skorlarında (p<0.01), MADRS ölçek skorlarında (p=0.01), DSÖTÖ ölçeğinin sürekli öfke alt ölçeğinde (p=0.047) istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Yapılan fMRI görüntülemelerinin analizi sonucunda hastalarda manik dönemde sol anterior singulat korteks ve sol broca alanında ötimik döneme göre anlamlı derecede aktivasyon fazlalığı saptadık. Yine çalışmamızda manik dönemdeki hastalarda kontrol grubuna göre sağ kaudat nukleus, sağ anterior singulat korteks, sol prefrontal alan ve sol kaudat nukleusta aktivitenin fazla olduğu gözlendi. Tedaviye yanıt veren ötimik hastalarda kontrol grubuna göre sağ kaudat nukleusta ve sol medial prefrontal kortekste aktivitenin anlamlı derecede arttığı gözlendi. Bu çalışmada da İUMB'de çalışma belleğinde kontrol grubuna göre farklılıklar olduğu gösterilmiştir. Bulgularımız İUMB patofizyolojisine katılan frontolimbik bağlantılarda bozulmayı desteklemektedir.

ÖZÇİÇEK Gamze, Is Therapy Response Predictable By Functional Imaging During Bipolar Patients With Mood Episodes And Euthymic Periods? Kırıkkale University Medical Faculty Department of Psychiatry Dissertation, Kırıkkale 2018 Cognitive dysfunction has been shown to be both in mood episodes and euthymic periods in bipolar disorder. The aim of this clinical trial was to predict the treatment response of manic patients in both periods of manic and euthymic episodes with fMRI using the n-back test. The study included 16 patients of ages 18-65 who were at least primary school graduates with a diagnosis of IUMB according to DSM-IV were paired with 16 healthy volunteer individuals who had no current or past DSM-IV axis I disease diagnosis, according to age, sex and period of education. Sociodemographic forms, DSM-IV, Young Mania Rating Scale, Montgomery Asberg Depression Rating Scale, Pittsburgh Sleep Quality Index, Barratt İmpulsiveness Scale, Stait – Trait Anger Scale, Arizona Sexual Experiences Scale , Self Rumination Scale , State Trait Anxiety Inventory was applied. The n-back test was performed on the participants during fMRI. A statistically significant difference was found in the mood episode and euthymic period with the YMRS scores (p<0.01), MADRS scale scores (p=0.01) and the continuous anger subscale of the STAI (p=0.047). Results of the analysis of the fMRI imaging showed that in the manic episode, there was a significant degree of activation in the left anterior cingulate cortex and the left broca area as compared to the euthymic period. Moreover, in our study, patients in the manic episode showed an increase in activity in the right caudate nucleus, right anterior cingulate cortex, left prefrontal cortex and the left caudate nucleus as compared to the control group. Euthymic patients who responded to treatment showed a significant increase in activity in the caudate nucleus and left medial prefrontal cortex as compared to the control group. In this study, in the working memory of the IUMB, there were differences shown as compared to the control group. Our findings support the IUMB pathophysiology of deterioration of the fronto-limbic connections.