Astımlı hastalarda hastaneye yatış sıklığı ve etkileyen faktörler

Abstract

Astım, solunum yollarının havayolu aşırı duyarlılığı ve kronik inflamasyonu ile karakterize bir hastalığıdır. Solunum yolları risk faktörlerine maruz kaldığında inflamasyon, mukus plakları ve bronkokonstriksiyon ile hava akımı sınırlanmasına neden olur. Astım hastalığı toplumu hem ekonomik hem de sosyal anlamda etkilemektedir. Tüm dünyada önemli bir okul ve iş gücü kaybı nedeni olup; astımın topluma maliyeti hesaplanırken sadece hastane ve tedavi giderleri değil, işgücü kaybı (hasta ve yakınlarının) ile astıma bağlı erken ölümlerde göz önüne alınmalıdır. Biz de bu çalışmada, GINA (Global Initiative for asthma: Global Initiative for Asthma Prevention and Treatment) kriterlerine göre astım tanısı almış hastalarda hastaneye yatış sıklığını etkileyen faktörleri araştırmayı amaçladık. Çalışmaya 18 yaşın üstünde, 80 (60K/20E) astımlı hasta dahil edildi. Hastaların demografik özellikleri, anamnez ve fizik muayeneleri, antropometrik değerlendirmeleri, ilaç kullanım öyküleri, eşlik eden sistemik hastalıkları kaydedildi. Son 1 ve 5 yılda acile başvuruları ve hastaneye yatışları sorgulanarak, solunum fonksiyon testleri (SFT) ve prick testleri yapıldı, kan hemogram, C- reaktif protein (CRP), Immunglobin E (IgE), serum eosinofili düzeylerine bakıldı. Her bir hasta için; Kontrole Dayalı Astım Sınıflaması (GINA 2011), Astım Kontrol Testi (AKT), Astım Yaşam Kalitesi Ölçeği (AQLQ) , Short Form 36 (SF-36) Hayat Kalitesi Formu, Hastane Anksiyete ve Depresyon Skalası (HAD) kaydedildi. Astımlı hastaların yaş ortalaması 50.3±12.0 yıl ( 20-80) idi. GINA-2011 rehberine göre 26 hasta kontrol altında, 37 hasta kısmi kontrol altında, 17 hasta ise kontrol altında değildi. Son bir yıl içinde hastane yatışı olan hasta sayısı 18 (%22.5), son beş yıl içinde hastaneye yatışı olan hasta sayısı ise 27 (%33.7) olarak saptandı. Hastalar son 5 yılda hastaneye yatışı olanlar (HYO) grup 1 ve hastaneye yatışı olmayanlar iv (HYOM) grup 2 olarak iki gruba ayrıldı. Gruplar arasında cinsiyet (p=0.1 ), yaş (p=0.4), VKİ (p=0.4), sigara paket/yıl (p=0.4) karşılaştırıldığında anlamlı fark tespit edilmedi. Grup 1?de sık solunum yolu enfeksiyonu geçirme (p=0.006), geçirilmiş pnömoni (p=0.02) ve eşlik eden hastalıklar (p=0.04) grup 2?ye göre istatistiksel anlamlı olarak daha fazlaydı. Gruplar şikayetlerini başlatan veya arttıran tetikleyici faktörler açısından değerlendirildiğinde; hastaneye yatışı olanlarda evde beslenen hayvanlar (p=0.01) istatistiksel anlamlı, ruhsal durum (p=0.051) ise sınırda anlamlı olarak hastaneye yatışı olmayanlara göre daha sık astımı tetikleyici faktörler olarak bulundu. Multiple Lojistik regresyon analiziyle cinsiyet, yaş, VKİ gözönüne alındığında FEV1% ve AKT puanı, hastaneye yatışın önemli belirleyicileri olarak saptandı. Sonuç olarak astım yaygın görülen kronik bir hastalıktır. Günümüzde astım tedavisinin hedefi astım kontrolünün sağlanmasıdır. Bizde bu çalışmamızda astımlı hastalarda hastaneye yatış sıklığı ve etkileyen faktörleri araştırdık, FEV1% ve AKT puanını hastaneye yatışın önemli belirleyicileri olarak bulduk. Bu faktörlerin astımlı hastaların takip ve kontrolünde dikkate alınması, hastaların hastaneye yatış sıklığını azaltarak, okul ve iş gücü kaybını azaltacak böylece astımın topluma olan maliyeti azaltılıp, hastaların yaşam kalitesinin artırılmış olması sağlanmış olunacaktır. Anahtar Kelimeler: Astım, hastaneye yatış, tetikleyen faktörler

Asthma is disease characterized with hyper sensitiveness of airways and chronic inflammation of respiratory passages. When respiratory airways exposed to risk factors inflammation causes air flow limitation with mucous plates and bronchoconstriction. Asthma disease effects society both in terms of economy and social aspects. It is a major reason for school and labor force losses in globe and not only hospital and treatment costs but also labor force losses (patients and their relatives) and premature deaths should also be considered when calculating asthma?s costs to society. We in this study aimed to research hospitalization frequency and factors effecting this for asthma diagnosed patients per GINA (Global Initiative for asthma: Global Initiative for Asthma Prevention and Treatment) criteria. 80 (60F/20M) asthma patients over 18 involved to study. Demographical characteristics, anamnesis and physical examinations, anthropometric assessments, drug use histories and accompanying systemic diseases of patient are recorded. Emergency applications in last 1 and 5 years and their hospitalization are interrogated and respiration function tests (SFT) and prick tests are done, blood hemogram, C-reactive protein (CRP), Immunoglobulin E (IgE), serum eosinophil levels are checked. Control Based Asthma Classification (GINA 2011), Asthma Control Test (AKT), Asthma Quality of Life Questionnaire (AQLQ), Short Form 36 (SF 36) Life Quality Form, Hospital Anxiety and Depression Scale (HAD) is recorded for eah patient. Age average of asthma patients was 50.3±12.0 years (20-80). 26 patients were under control, 37 of them were under partial control and 17 patients were not under control per GINA-2011 guide. Number of patient having hospitalized in last five years is established as 27 (33.7%). Patients are divided into two groups as patient v i hospitalized in last 5 years (HYO) group 1 and patient those not hospitalized (HYOM) group 2. No significant difference was established when groups are compared by means of gender (p=0.1 ), age (p=0.4), VKİ (p=0.4), cigarette package/year (p=0.4). Frequent respiratory passage infections (p=0.006), pneumonia gone through (p=0.02) and accompanying diseases (p=0.04) was significantly statistically more than Group 1. When groups are considered by triggering factors commencing or increasing their complaints; pets for the patients hospitalized (p=0.01) are found to be statistical meaningful and psychological mood (p=0.051) found to be meaningful in limits as the factors triggering asthma when compared to those patients not hospitalized. When gender, age, VKİ is considered for Multiple Logistics regression analysis, FEV1% and AKT grade is established to be major determinants hospitalization. Consequently asthma is an endemic chronic disease. In present day objective of asthma treatment is providing asthma control. We in our study investigated factors effecting hospitalization frequency for asthma patients and found out FEV1% and AKT grade as the most important determinants of hospitalization. Considering of these factors for monitoring and control of asthma patients will decrease hospitalization frequency of asthma patients and reduce school and labor force losses and by this way cost of asthma to society will be decreased and life uality of patients will be ensured. Key Words: Asthma, hospitalization, triggering factors.