Multipl sklerozlu hastaların bellek, dikkat, yürütücü işlevler ve ince motor hareket yönünden değerlendirilmesi

Abstract

Şahin O., Multipl Sklerozlu Hastaların Bellek, Dikkat, Yürütücü İşlevler ve İnce Motor Hareket Yönünden Değerlendirilmesi, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, Kırıkkale, 2013 Multiple skleroz (MS) genç erişkinlerde başlıca santral miyelini hedefleyen inflamatuar-immün süreci kapsayan santral sinir sisteminin (SSS) demiyelinizan ve dejeneratif kronik bir hastalığıdır. Bilişsel bozulma MS hastalarının yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir durumdur. MS'de bilişsel bozulmanın her tipi görülebilse de daha çok bilgi işleme hızı, bellek, dikkat, yürütücü işlevler ve görsel-uzaysal işlevlerde bozulma görülmektedir İnce motor hareketler ise küçük kas gruplarının koordine çalışmasıyla yürütülen hareketler olarak tanımlanabilir. MS'de ince motor hareket yavaşlamasını inceleyen çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı MS hastalarında ince motor hareket becerilerini ve bilişsel işlevleri değerlendirmektir. Çalışmaya Mc Donald?s kriterlerine göre MS tanısı konulmuş 22 hasta ve 22 sağlıklı kontrol grubu olmak üzere toplam 44 katılımcı alındı. Hasta grubuna hastalık şiddetini değerlendirmek amacıyla EDSS uygulandı. Bilişsel işlevleri alt kategorilerde değerlendirmek amacıyla mekansal dikkati değerlendiren "çizgi bölme testi(ÇBT)", odaklanmış dikkati ve yürütücü işlevleri değerlendiren "Stroop Testi", sözel belleği değerlendiren "Rey işitsel öğrenme testi (The Rey Audıtory-Verbal Learnıng Test-RAVLT)", bilgi işleme hızını değerlendiren "seri seçim reaksiyon testi(SSRT)" reaksiyon hızı, odaklanmış dikkati değerlendiren SSRT hata sayısı verilerinin elde edilmesi, ince motor hareketlerin bilişsel bileşeni olarak SSRT reaksiyon zamanının, pür motor bileşen olarak katılımcılara "parmak vuru testi(PVT)" verildi. Bununla birlikte MS hastalarının beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) sonuçlarındaki MS plak sayısı ve lokalizasyonu ile korelasyonuna bakılarak bilişsel işlevlerin ve ince motor becerilerin hastalığın relaps dönemlerinden nasıl etkilendiğinin ortaya koyulması amacıyla değerlendiridi. Sonuçlara göre ÇBT, RAVLT, SSRT reaksiyon zamanı, PVT test performanslarında gruplar arasında anlamlı fark görüldü. Benzer bir durum stroop test performası ve SSRT hata sayısında gözlenmedi. Test performanslarıyla EDSS arasında ilişki saptandı. Bununla birlikte PVT vuru sayısı, SSRT hata sayısı ve RAVLT alt test skorlarıyla MRG incelemesinde anlamlı ilişki bulundu. Bu çalışma MS hastalarında gözlenen bilişsel işlevlerdeki ve ince motor hareket becerilerindeki bozulmayı spesifik testlerle ortaya koymaktır. Çalışma sonuçlarına göre MS hastalarında dikkatin mekansal yönelimi, bilgi işleme süresi, sözel bellek gibi bilişsel alanlarda bozulma mevcuttur. Ayrıca ince motor hareket becerilerinin hem bilişsel hem motor alanında bozulma olduğu saptanmıştır. MRG bulguları ile bozulan işlevler arasında saptanan anlamlı ilişkiler, bilişsel işlevlerin nöroanatomik lokalizasyonları hakkında fikir vermektedir. Hastalığın şiddeti ve MS plağının lokalizasyonu bu bozulmanın belirgin bir şekilde ortaya çıkması üzerinde etkili olmaktadır. Bu açıdan bakıldığında test esnasında uygulanacak fonksiyonel MRG ya da olaya ilişkin potansiyel monitörizasyonu hem bilişsel işlevlerin hem de ince motor hareket becerilerin nöroanotomik lokalizasyonunu hakkında bilgi vermesi yanında görüntüleme sonuçları ile hastalık esnasında oluşabilecek bilişsel yetmezlik hakkında da bilgi verebilir. Anahtar kelimeler: Multiple Skleroz, bellek, dikkat, yürütücü foksiyonlar, ince motor hareket

Sahin O., Evaluation of Memory, Attention, Executive Function and Fine Motor Movements in Patients with Multiple Sclerosis Kirikkale University Faculty of Medicine Department of Neurology, Kirikkale, 2013 Multiple sclerosis (MS) is an inflammatory-immune process aimed at young adults, the main central myelin covering the central nervous system (CNS) is a chronic demyelinating and degenerative disease. Cognitive impairment is a condition that affects quality of life in patients with MS. More information may be seen in all types of cognitive impairment in MS, processing speed, memory, attention, executive functions, and visual-spatial dysfunction. Fine motor movements to coordinate the work carried out by the movements can be defined as small muscle groups. MS is less than the number of studies investigating the deceleration of fine motor movement. The aim of this study was to evaluate cognitive functions and fine motor movement skills in MS patients. Twentytwo patients with MS who were diagnosed with Mc Donald?s diagnostic criteria and twentytwo healthy volunteers were participated the study. EDSS was performed in order to assess the severity of the patient group. Evaluating sub-categories in order to assess the cognitive functions of spatial attention "line bisection test (CBT)", focused attention and executive function measures "Stroop test," assessing verbal memory "Rey auditory learning test (the Rey Auditory-Verbal Learning Test-RAVLT)" assessing the speed of information processing, "serial choice reaction test (SSRT)" reaction speed, attention focused on evaluating the number of errors SSRT data acquisition, fine motor movements as a component of cognitive componet " SSRT reaction time", purely motor component "finger tapping test (PVT)" were performed to all participants. However, brain magnetic resonance imaging (MRI) results of MS patients, record the number and location of the correlation with MS were evaluated and how fine motor skills and cognitive functions affected by periods of relapse of the disease to manifest themselves were evaluated. According to the results, CBT, RAVLT, reaction time, SSRT, PVT test performance showed significant difference between the groups. In the stroop test performance and SSRT number of errors was no significant difference between the groups. There was correlation between test performance and EDSS scores. However, the number of taps PVT, the number of errors SSRT and RAVLT sub-test scores were significantly correlated between MRI results. This study was observed in patients with MS deterioration in cognitive skills and fine motor movement to reveal the specific tests. According to the study results, in MS patients, deterioration of cognitive domains such as the spatial orientation of attention, information processing time, verbal memory were available. Both the cognitive and motor skills, fine motor movement also found that the deterioration in the field. Significant relationships found between MRI findings and the deteriorating functions, gives an idea of cognitive neuro-anatomical localization. Severity of the disease and the emergence of MS plaque localization markedly acts over this deterioration. From this perspective, to be applied during the test event-related functional magnetic resonance imaging or monitoring a potential fine motor movement and cognitive skills as well as provide information about the neuroanatomical localization of the disease may occur during the next imaging results can provide information about cognitive impairment. Key words: Multiple sclerosis, memory, attention, executive function, fine motor movements.