Kronik obstrüktif akciğer hastalığında kemik mineral dansitesi

Abstract

IV ÖZET Arslan M., Kronik obstrüktif akciğer hastalığında kemik mineral dansitesi, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Ânabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Kırıkkale 2004. Bu tezin amacı KOAH tanısı konulan hastalarda kemik mineral yoğunluğuna etki edebilecek faktörleri belirlemektir. Bu amaçla 40 yaş ve üzeri KOAH'lı 63 hasta (Grup I) ve kronik bronşit' li 35 hasta (Grup II) ile kontrol grubu olarak 40 yaş ve üzeri steroid tedavisi almamış, sigara içmemiş 41 gönüllü (Grup III) çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya katılanların hepsi erkekti. KOAH ve kronik bronşitti hastalar ve gönüllü kontrol grubundakiler fiziksel aktivite, beslenme ve kortikosteroid kullanımı öyküsü yönünden sorgulanıp, antropometrik, biyokimyasal ve hormonal değerlendirmeye tabi tutuldular. Solunum fonksiyon testleri ve kemik mineral dansiteleri (Antero-posterior lumbal ve lateral femoral) ölçüldü. Grup I ile Grup n'nin femur boynu T- skoru ve Z- skoru, Grup ni'den anlamlı olarak düşüktü (p=0.008 ve p=0.043). Grup I' deki hastaların vücût ağırlıkları, beden kitle endeksleri, kol ortası çevresi, kol ortası kas çevresi ve albumin seviyeleri Grup II ve Grup IlI'ten anlamlı olarak düşüktü (p-0.004, p-0.009, p=0.011, p=0.010 ve p=0.017). Tüm grupların seram DHEA-S seviyeleri femur boynu T-skoru ve femur boynu kemik mineral yoğunluğu (p=0.045, p=0.024) ile Serbest androjen endeksi ise lumbal T-skoru, lumbal Z-skora ve lumbal vertebra kemik mineral yoğunluğu ile ilişkili idi (p=0.020, p=0.014 ve p=0.016). Hiçbir steroid preperatı kullanmayan Grup I ve Grup IF deki hastalarınfemur boynu T-skorlan, Z- skorları ve kemik mineral yoğunlukları kullananlardan anlamlı olarak yüksekti (p=0.006, p=0.010 ve p=0.006). Grup Fdeki hastalann femur boynu T-skorlan Grup IFdekilerden anlamlı olarak düşüktü (p=0.047). Sonuç olarak beden kitle endeksi, sigara paket/yılı ve sistemik steroid kullanımı KOAH'lı hastalarda kemik mineral yoğunluğuna etki eden en önemli faktörlerdir. Anahtar Kelimeler: KOAH, osteoporoz, sigara, beden kitle endeksi, kortikosteroid.

VI ABSTRACT Aralan M., Bone mineral density in chronic obstructive pulmonary disease (COPD), Kırıkkale University Faculty of Medicine Pulmonary Disease and Tuberculosis Department. Speciality Thesis, Kırıkkale 2004. The aim of this thesis is to establish the factors that could effect the bone mineral density in patients diagnosed as COPD. For this purpose 40 years or older 63 patients with COPD (Group I) and 35 patients with chronic bronchitis (Group II) and never treated with steroids, non-smokers, healthy 41 volenteers (Group III) as a control group were icluded in the study. All of them were male. Patiens with COPD and chronic bronchitis and control group were cross- examined with respect to physical activity, nutrition, corticosteroid usage and anthropometrically, biochemically and hormonally evaluated then. Pulmonary function tests and bone mineral density were measured (Anteroposterior lumbar and lateral femoral). Femur neck T-scores and Z-scores of the Group I and Group II were significantly lower than Group HI (p=0.008 and p=0.043, respectively). Body weights, body mass index, mid-arm circumference, mid-arm muscle circumference and albumin levels of patients in Group I were significantly lower than patients in Group II and Group III (p=0.004, p=0.009, p=0.01 1, p=0.010 and p=0.017, respectively). While serum DUEA-S levels of the all groups were associated with femur neck T-scores and femur neck bone mineral density (TM3.045, P=0.024). Free androgen indices were associated with lumbar T-scores, lumbar Z-scoresvıı and lumbarl vertebral bone mineral density (p=0.020, p=0.014 and p=0.016, respectively ). In Group I and Group II Femur neck T-scores5 Z- scores and bone mineral densities of the patients who never used steroid were significantly higher than the steroid users (p=0.006, p=0.010 and p=0.006, respectively ). In Group I femur neck T-scores were significantly lower than Group II (p=0.047). As a conclusion body mass index, cigarette smoking pack/year and systemic steroid use were the most important factors that effect the bone mineral density in patients with COPD. Key Words: COPD, Osteoporosis, smoking, body mass index, corticosteroids.